Một buổi tối giữa tháng Sáu, trong căn phòng tháp, Anne đang sửa bài kiểm tra thì phải dừng lại lau mũi. Tối đó cô lau mũi thường xuyên đến độ mũi đỏ như quả cà chua chín và hơi đau một chút. Thực ra, Anne đã thành nạn nhân của một cơn cảm lạnh nặng chẳng lãng mạn chút nào. Nó khiến cô chẳng còn được tự do tận hưởng bầu trời xanh dịu dàng phía sau những bụi độc cần giữa dinh thự Thường Xuân, vầng trăng trắng bạc treo lơ lửng trên đỉnh đồi Vua Bão, mùi tử đinh hương đầy ám ảnh ngan ngát dưới khung cửa sổ, hay những bông diên vĩ xanh thuôn dài ngậm sương đêm trong chiếc bình trên bàn. Nó ném tấm màn u ám bao trùm lên quá khứ và phủ bóng đen lên tương lai của cô.
“Bị cảm lạnh giữa tháng Sáu thì đúng là tội lỗi,” cô nói với Xám Tro đang ngồi trầm tư trên bậu cửa sổ. “Nhưng hai tuần nữa, chị sẽ lại được ở Chái Nhà Xanh thân yêu thay vì chịu cảnh bức bí ở đây vừa lau cái mũi tàn tạ vừa săm soi bài kiểm tra nhan nhản lỗi nghiêm trọng. Nghĩ mà xem, Xám Tro.”
Có vẻ như Xám Tro quả thực đã nghĩ về điều đó. Có lẽ chú ta còn nghĩ rằng cô gái đang vội vã bước dọc đường Ma rồi sẽ xuống đường cái, bước trên con đường mòn dãi dầu sương gió kia trông có vẻ giận dữ, hoang mang và chẳng mang không khí tháng Sáu chút nào. Đó chính là Hazel Marr, mới từ Kingsport quay về được một ngày, và rõ ràng là một cô nàng Hazel Marr vô cùng bực bội mà chỉ vài phút sau đó, vừa gõ ầm ầm lên cửa xong đã sầm sầm lao vào phòng tháp, chẳng buồn chờ được trả lời.
“Sao thế, Hazel yêu dấu…” (Xì!) “… em đã ở Kingsport về rồi à? Chị cứ tưởng tới tận tuần sao em mới về chứ.”
“Đúng vậy, chị tưởng như vậy,” Hazel nói giọng chua cay. “Phải, tiểu thư Shirley, tôi đã về rồi. Và tôi đã phát hiện ra chuyện gì chứ? Rằng chị đã nỗ lực hết sức để dụ dỗ Terry tránh xa tôi… và suýt nữa đã thành công rồi.”
“Hazel!” (Xì!)
“Ôi chao, tôi biết hết rồi! Chị đã nói với Terry rằng tôi không yêu anh ấy… rằng tôi muốn phá bỏ hôn ước… hôn ước thiêng liêng của chúng tôi!”
“Hazel… nhóc này!” (Xì!)
“Ồ, phải rồi, cứ nhạo báng tôi đi… nhạo báng hết thảy đi. Nhưng đừng tìm cách chối. Chị đã làm thế… và chị đã làm thế một cách có chủ ý.”
“Tất nhiên là chị đã làm thế. Chính em đã nhờ chị còn gì.”
“Tôi… nhờ… chị!”
“Tại đây, chính trong căn phòng này. Em nói với chị rằng em không yêu cậu ấy và chẳng bao giờ có thể lấy cậu ấy làm chồng.”
“Ôi dào, có lẽ chỉ đang lúc tâm trạng thôi. Tôi chẳng bao giờ tưởng tượng nổi chị lại coi chuyện đó nghiêm túc như thế. Tôi chứ tưởng chị sẽ hiểu như thế nào là tính nghệ sĩ chứ. Tất nhiên chị lớn tuổi hơn tôi, nhưng dẫu có thể thì chị cũng làm sao quên nổi cách nói năng… cách cảm nhận điên rồ của các cô gái chứ. Chị đã giả vờ là bạn tôi!”
“Đây chắc hẳn là một cơn ác mộng,” Anne tội nghiệp thầm nghĩ, tay lại lau mũi. “Ngồi xuống đi, Hazel… ngồi đi.”
“Ngồi xuống à!” Hazel điên cuồng đi đi lại lại trong phòng. “Làm sao tôi có thể ngồi được chứ… ai có thể ngồi được khi cuộc đời đang lọt thỏm giữa một đống đổ nát? Ồ, nếu như tuổi tác đã khiến chị thành ra như thế… ghen tị với hạnh phúc của những người trẻ tuổi hơn và rắp tâm phá hủy nó… có lẽ tôi nên cầu nguyện để không bao giờ trưởng thành hơn nữa.”
Đột nhiên, Anne cảm thấy trỗi lên một thôi thúc nguyên thủy lạ lùng hết sức khó chịu khiến bàn tay cô ngứa ngáy chỉ muốn cho Hazel một cái bạt tai. Cô dập tắt cảm xúc này ngay lập tức, nhanh đến độ sau đó cô chẳng tài nào tin nổi mình đã thực sự cảm thấy như thế. Nhưng cô nghĩ cần phải có một sự trừng phạt nhẹ nhàng.
“Nếu em không thể ngồi xuống và nói chuyện một cách hợp tình hợp lý thì chị phải đành mời em ra về, Hazel ạ” (một tiếng xì rất mạnh.) “Chị còn phải làm việc.” (Khịt mũi… khịt mũi… khịt khịt!)
“Tôi sẽ không đi chừng nào chưa nói cho chị biết chính xác những điều tôi nghĩ về chị. Ồ, tôi biết rõ mình chỉ còn biết trách cứ chính bản thân mình thôi… lẽ ra tôi nên biết… tôi đã biết mà. Ngay từ lần đầu tiên gặp chị bản năng đã mách bảo tôi rằng chị là người nguy hiểm. Nhìn cái mái tóc đỏ và đôi mắt ấy mà xem! Nhưng tôi chưa bao giờ tưởng tượng nổi chị lại đi xa tới mức gây bất hòa giữa tôi và Terry. Tôi cứ đinh ninh ít ra chị cũng là một tín đồ Thiên Chúa giáo chứ. Tôi chưa từng nghe nói có ai lại làm một chuyện như thế này. Thế đấy, chị đã làm tan vỡ trái tim tôi rồi, chị thỏa mãn chứ.”
“Cô bé ngốc này…”
“Tôi sẽ không thèm nói chuyện với chị đâu! Chao ôi, trước khi chị phá hủy mọi thứ, Terry và tôi đang hạnh phúc xiết bao… cô gái đầu tiên trong nhóm kết hôn. Thậm chí tôi còn lên sẵn toàn bộ kế hoạch cho đám cưới… bốn cô phù dâu mặc váy lụa xanh nhạt viền ruy băng nhung đen vô cùng đáng yêu. Trông mới sang trọng làm sao chứ! Ôi, tôi không biết tôi căm ghét chị hết mực hay thấy tội nghiệp cho chị hết mực nữa! Ôi, làm sao chị có thể đối xử với tôi như thế này… sau khi tôi đã yêu quý chị đến thế… chân thành với chị đến thế… tin tưởng chị đến thế!”
Giọng Hazel vỡ ra… đôi mắt đẫm lệ… cô gái sụp đổ xuống một chiếc ghế bập bênh.
“Kho dự trữ dấu cảm thán của em không còn nhiều đâu,” Anne thầm nghĩ, “nhưng chắc chắn nguồn cung cấp những từ in nghiêng thì vô tận.”
“Mẹ tôi mà biết chuyện này thì sẽ chết mất thôi,” Hazel nức nở. “Bà ấy đang mãn nguyện đến thế… tất cả mọi người đều đang mãn nguyện đến thế… ai cũng cho rằng đây là một cuộc hôn nhân lý tưởng. Ôi, liệu có chuyện gì còn có thể được như xưa nữa hay không?”
“Cứ đợi đến đêm trăng sáng tiếp theo rồi thử xem sao,” Anne khẽ khàng trả lời.
“Ồ, phải rồi, cứ cười đi, chị Shirley… cứ cười trên nỗi đau khổ của tôi đi. Tôi chắc chắn một trăm phần trăm rằng chị thấy chuyện này buồn cười lắm… quả thực buồn cười hết sức! Chị nào có biết đau khổ nghĩa là gì đâu! Nó khủng khiếp lắm… khủng khiếp lắm!”
Anne nhìn đồng hồ và hắt hơi một cái.
“Vậy thì đừng đau khổ nữa,” cô nói, giọng không chút thương cảm.
“Tôi sẽ đau khổ. Cảm xúc của tôi quá sâu sắc. Tất nhiên một tâm hồn nông cạn thì sẽ chẳng đau khổ rồi. Nhưng thật may mắn vì dẫu có là người như thế nào đi chăng nữa thì tôi cũng không phải là một tâm hồn nông cạn. Chị có mảy may hiểu được yêu nghĩa là gì không? Chị Shirley? Yêu một cách đích thực, tuyệt vời và sâu sắc kinh khủng? Và chị có hiểu thế nào là tin tưởng và bị lừa dối không? Tôi đã đến Kingsport trong tâm trạng hạnh phúc xiết bao… yêu mến hết thảy mọi thứ trên đời! Tôi đã bảo Terry hãy đối xử tử tế với chị trong thời gian tôi đi vắng… đừng để chị phải lẻ loi một mình. Tối hôm qua tôi quá đỗi hân hoan trở về nhà. Và anh ấy bảo tôi anh ấy không còn yêu tôi nữa… rằng toàn bộ chuyện này chỉ là sự nhầm lẫn… sự nhầm lẫn!... và rằng chị đã bảo anh ấy rằng tôi không còn quan tâm đến anh ấy nữa, tôi chỉ muốn được tự do!”
“Mọi hành động của chị đều bắt nguồn từ những ý định rất ngay thẳng,” Anne bật cười nói. Khiếu hài hước tinh quái đã giải cứu cô và cô bật cười, chế nhạo chính mình lẫn Hazel.
“Ôi chao ôi, chị biết tôi đã trải qua buổi tối như thế nào không?” Hazel điên cuồng nói. “Tôi chỉ biết đi đi lại lại trong phòng. Chị làm sao mà biết được… chị làm sao tưởng tượng nổi hôm nay tôi đã trải qua những chuyện gì. Tôi cứ phải ngồi đó mà nghe… thực sự lắng nghe… mọi người nói về sự si mê mà Terry dành cho chị. Ồ, mọi người vẫn đang dõi mắt theo chị đấy! Họ biết thừa chị đang làm gì đấy. Mà tại sao chứ… tại sao! Đó mới là chuyện tôi không tài nào hiểu nổi. Chị đã có người yêu của chị rồi… tại sao chị không thể để yên người yêu của tôi cho tôi? Chị chống đối tôi vì cái gì mới được chứ? Tôi đã gây chuyện gì với chị chứ?”
“Theo chị thì cả em lẫn Terry đều đáng bị đét vài phát vào mông,” Anne nói, giận sôi lên. “Nếu em không quá giận dữ đến độ chẳng thèm nghe lý do…”
“Ồ, tôi có giận dữ gì đâu, chị Shirley… mà chỉ đau khổ thôi… đau khổ khủng khiếp,” Hazel nghẹn ngào nói. “Tôi cảm thấy mình bị phản bội trên mọi phương diện… cả trong tình bạn lẫn trong tình yêu. Chao ôi, người ta nói khi trái tim đã tan vỡ rồi thì sau đó sẽ chẳng bao giờ đau khổ nữa. Tôi hy vọng điều đó là sự thực, nhưng chỉ e là chẳng như thế đâu.”
“Đã có chuyện gì với tham vọng của em vậy, Hazel? Rồi còn bệnh nhân triệu phú và tòa biệt thự kỳ trăng mật bên bờ Địa Trung Hải xanh ngăn ngắt thì sao?”
“Chắc chắn tôi chẳng biết chị đang nói về chuyện gì cả, chị Shirley ạ. Tôi không phải người nhiều tham vọng… tôi không nằm trong số những người phụ nữ thời đại mới đáng sợ đó. Tham vọng cao nhất của tôi là được làm một người vợ hạnh phúc và vun vén một tổ ấm hạnh phúc cho chồng tôi. Đã từng là như thế… đã từng là như thế! Hãy nhớ rằng đáng ra phải đặt nó vào thì quá khứ! Thế đấy, khôn ra thì đừng có tin tưởng bất kỳ ai. Tôi đã học được bài học đó rồi. Một bài học cay đắng, thật cay đắng!”
Hazel lau nước mắt còn Anne lau mũi, và Xám Tro nhìn chằm chằm lên vì sao đêm với dáng vẻ của một kẻ căm ghét toàn nhân loại.
“Có lẽ tốt hơn hết em nên về đi thôi, Hazel ạ. Chị thật tình rất bận trong khi có kéo dài cuộc nói chuyện này như thế nào chăng nữa thì chị cũng chẳng thấy có bất cứ ích lợi gì hết.”
Hazel bước về phía cửa trong dáng vẻ y hệt nữ hoàng Mary xứ Scotland đang thẳng tiến tới đoạn đầu đài, nhưng rồi đột ngột quay người lại.
“Vĩnh biệt, chị Shirley. Tôi để chị lại cho lương tâm của chị soi xét đấy.”
Còn lại một mình với lương tâm của mình, Anne hạ bút xuống, hắt hơi ba lần trước khi thẳng thắn mắng cho mình một trận.
“Có thể mi là một cử nhân thật đấy, Anne Shirley ạ, nhưng còn một vài điều mi vẫn chưa học được đâu… một vài điều mà đến cả Rebecca Dew cũng có thể nói cho mi biết… đã nói cho mi biết. Hãy thẳng thắn mà nhìn nhận đi nào, cô gái thân mến, và cố mà ngậm đắng nuốt cay đúng như một tiểu thư dũng cảm. Hãy thừa nhận rằng mi đã quá lâng lâng trước những lời tâng bốc. Hãy thừa nhận rằng mi thực lòng thích thú trước cái gọi là sự ngưỡng mộ mà Hazel dành cho mi. Hãy thừa nhận rằng mi cảm thấy thỏa mãn khi được người khác tôn sùng. Hãy thừa nhận rằng mi rất thích thú khi nghĩ rằng mình cũng thuộc dạng dea ex machina[1]… cứu vớt mọi người thoát khỏi sự điên rồ của bản thân họ trong khi họ chẳng hề mảy may mong muốn được cứu thoát. Và khi đã thừa nhận hết thảy những điều trên, khi đã cảm thấy mình khôn ngoan hơn, u sầu hơn và thấy mình già hẳn đi vài nghìn tuổi, hãy cầm bút lên, tiếp tục xử lý đống bài thi, dừng lại khi bất chợt để ý thấy Myra Pringle cứ đinh ninh thiên thần tối cao là ‘một loài động vật nhan nhản ở châu Phi’.”