Nói tới đây, hắn ha hả cười nói: - Hoàng thượng hẳn là hiểu rõ ta vô cùng, đặc điểm lớn nhất trong con người ta chính là sống yên ổn nghĩ đến ngày gian nguy, ta sợ nhất chính là thân nhân của mình gặp phải nguy hiểm, ta cũng sẽ không đem thân nhân mình giao cho người khác hoặc là trời cao quyết định, tuy rằng ta không dám cam đoan sau khi ta chết, thân nhân của ta có thể đại đại bình an, nhưng lấy tính cách của ta, ta nhất định sẽ giúp bọn họ tận khả năng làm được điểm này, mà cách làm an toàn nhất chính là ---.
Triệu Giai giành nói: - Chính là mình làm hoàng đế.
Lý Kỳ gật gật đầu nói: - Đúng vậy, mặc kệ Hoàng thượng ngươi tin hay không cũng vậy, kỳ thật cá nhân ta đối với ngôi vị Hoàng đế là vô cùng mâu thuẫn, một khi để cho ta gánh vác lên phần này trách nhiệm, ta đây sẽ rất khó tháo xuống, ta mỗi ngày đều phải cẩn thận, nơm nớp lo sợ, có lẽ lúc bốn mươi tuổi ta sẽ già giống như bảy mươi tuổi, cuộc sống như vậy không phải là điều ta muốn, ta hy vọng là an an toàn toàn, tự do tự tại, hưởng thụ thời khắc mỗi một ngày sáng sớm cùng người nhà ăn điểm tâm, cho đến khi qua đời, mà không phải trời còn chưa sáng đã phải ra phố mua hai cái bánh bao, sau đó vội vàng tiến cung vào triều, nhưng chỗ tốt của Hoàng đế, chính là vận mệnh là cầm trong tay của mình.
Mặt khác, cho dù ta ở lại Đại Tống, cũng chẳng qua là dệt hoa trên gấm, điều ta nên làm ta cũng đã làm, tân pháp đã thành thục, và đã đến thời kỳ bình cảnh, nhưng muốn đột phá bình cảnh này, không phải ở chỗ ta có thể làm cái gì, mà là ở chỗ Hoàng thượng và dân chúng.
Triệu Giai híp mắt nói: - Lời này là thế nào?
Lý Kỳ ha hả nói: - Hoàng thượng là người thông minh, làm sao có thể nhìn không ra, bất kể là trên quân sự, hay là kinh tế, trên chế độ, tân pháp đều đã đạt tới điểm tới hạn, từ xưa đến nay, không có cuộc cải cách nào có thể đột phá điểm tới hạn này, vì vậy điểm tới hạn chính là hoàng quyền, nếu tân pháp tiếp tục nữa, sẽ gây nguy hiểm đến hoàng quyền, Tần Cối người này cũng không đánh trận chiến mà chưa chuẩn bị, nếu y đã tính toán giết chết tân pháp, như vậy y đã có bảy thành nắm chắc làm được điểm này, y dựa vào cái gì, dựa vào chính là y cũng đã nhìn ra tiếp tục thúc đẩy tân pháp, chắc chắn sẽ thương tổn hoàng quyền, ta không biết Hoàng thượng ngươi sẽ nghĩ như thế nào, nhưng y khẳng định lường trước Hoàng thượng vì bảo vệ hoàng quyền, nhất định sẽ áp dụng kế hoạch để phòng ngừa điểm này, như vậy liền cho y thừa dịp cơ hội, trở về độc tôn học thuật Nho gia cũng không phải là không thể, nếu Tần Cối ở lại, ta tin tưởng y có thể huỷ bỏ tân pháp.
Cho nên, Hoàng thượng ngươi nói ngươi hiện tại vô cùng tin tưởng ta, nhưng một khi ta ở lại, nhất định vẫn sẽ thúc đẩy tân pháp, như vậy ta sẽ đại biểu tân pháp khiêu chiến hoàng quyền, trừ phi Hoàng thượng thỏa hiệp, bằng không mà nói, hai người chúng ta chỉ có một người có thể đứng ở trên triều đình, ta không thấy là ta nhất định sẽ thua, nhưng một khi đến lúc đó, hai người chúng ta nếu là tranh giành tranh đấu, chịu khổ trước sau vẫn là dân chúng, lúc này sẽ vượt xa nguy hại mà cuộc tranh đấu giữa Vương An Thạch và Tư Mã Quang mang đến cho dân chúng, cho nên ta lựa chọn rời khỏi.
Triệu Giai đã trầm mặc hồi lâu, điểm này sao y có thể không nhìn tới. Nói: - Kỳ thật trẫm cũng đã nhìn ra, ba năm gần đây nhất, tân pháp của ngươi cũng đã đi đến bên bờ vực rồi, mỗi một lần thượng tấu của ngươi đều có thể khiến những đại thần khác kinh sợ ra một thân mồ hôi lạnh, nhưng ngươi trước sau vẫn chưa từng quá giới hạn, bằng không mà nói, trẫm cũng không biết nên xử lý như thế nào, hiện tại đồng dạng cũng là như thế, trẫm luôn luôn suy xét vấn đề này, đến tột cùng trẫm nên làm như thế nào?
Lý Kỳ cười nói: - Thuận theo tự nhiên.
- Thuận theo tự nhiên?
Triệu Giai cảm thấy có chút kinh ngạc.
Lý Kỳ gật gật đầu nói:
- Hoàng thượng cho là sở dĩ ta còn có một chút liền ngừng lại, chỉ là lo lắng xúc phạm hoàng quyền sao?
Triệu Giai nói: - Chẳng lẽ không đúng sao?
- Đúng, nhưng không hoàn toàn đầy đủ, đây chỉ là một nguyên nhân vô cùng trọng yếu trong đó, nhưng còn có một nguyên nhân khác.
- Cái gì?
- Lúc nãy không phải ta đã nói rồi sao, ngoại trừ Hoàng thượng ngươi ra, chính là dân chúng rồi, lấy tu dưỡng của dân chúng Đại Tống chúng ta hiện tại, căn bản cũng không đủ để thỏa mãn yêu cầu của tiếp tục thúc đẩy tân pháp toàn diện.
Lý Kỳ lắc đầu, thở dài một tiếng. Nói: - Kỳ thật về vấn đề này, ta cũng suy tư hồi lâu, nhưng trong quá trình ta phóng ra cải cách, phát hiện cải cách dù có cao minh hơn nữa, vậy cũng phải có người đi chấp hành, vẫn là câu nói kia, không phải thứ gì đắt nhất chính là tốt nhất, mà thích hợp nhất mới là tốt nhất đối với mình. Người chấp hành không có đạt tới yêu cầu, dù cho cải cách có tốt, cũng vô dụng.
Nếu một quốc gia là một cây đại thụ. Lá cây dù tươi tốt, vậy cũng không thể thuyết minh cái gì, căn cơ ổn mới là mấu chốt, mà căn cơ của quốc gia chính là dân chúng, một quốc gia chân chính hùng mạnh, không phải nó có vũ lực cường thịnh cỡ nào, cũng không phải ngân khố quốc gia giàu có đến cỡ nào, mà là từng dân chúng phải có sự tu dưỡng, một dân chúng quốc gia có tu dưỡng, mới là tiêu chuẩn duy nhất để phán đoán quốc gia này có cường thịnh hay không.
Mọi người đều biết trung tâm trong cải cách của ta là dân giàu thì nước giàu, kỳ thật còn có nửa câu, chính là dân cường thì nước cường, Hoàng đế dù có cường, Xu Mật Sứ dù có cường, Tể tướng dù có cường, đó chẳng qua đều là ảo ảnh, rất có thể ở trong một đêm liền sụp đổ hết, chỉ có dân chúng cường, quốc gia này mới có thể làm được đến mức bách chiến bách thắng. Nhưng mà, hiện giờ một bộ phận nội dung tân pháp là Hoàng thượng ngươi có thể chứa đựng đến cực hạn, còn có một bộ phận cũng tới cực hạn mà dân chúng có thể lý giải, nếu dân chúng đều không thể đi chấp hành tân pháp nữa, như vậy ngược lại sẽ làm cho cả quốc gia lâm vào tê liệt, bất cứ chuyện gì cũng không thể nóng lòng cầu thành, chúng ta đi quá nhanh, dân chúng sẽ tụt lại phía sau đấy, như vậy sẽ chỉ hoàn toàn biến ngược lại.
Triệu Giai suy nghĩ nửa ngày, nói: - Vậy trẫm nên làm như thế nào?
Lý Kỳ nói: - Rất đơn giản, chính là hốt thuốc đúng bệnh là được, đề cao sự tu dưỡng của từng dân chúng Đại Tống ta, làm cho bọn họ học được suy xét, nhỏ là đến tương lai của mình, lớn là đến tương lai quốc gia, kỳ thật ta không phản đối Nho giáo, đặc biệt là lễ, nhân, hiếu, liêm, sỉ trong đó, đây là điều mà một lương dân phải cơ bản tu dưỡng, ta phản đối là ngu trung, ngu hiếu, ngu nhân, tổng kết lại chính là ngu dân, ngu dân không phải chỉ đọc sách bao nhiêu, mà là chỉ tư tưởng của bọn họ, bọn họ không biết suy xét, thường thường vừa nghe tiếng gió đã bảo là mưa, như vậy dân chúng sẽ làm cho bất kỳ cuộc cải cách nào đều trở nên cực kỳ yếu ớt, mặc kệ tân pháp tốt đến cỡ nào. Hiện tại chính là như thế, chỉ cần chúng ta cho Tần Cối một chút không gian, tiếp theo y giết chết tân pháp, đây cũng là bởi vì dân chúng còn chưa đủ hùng mạnh, còn chưa biết suy xét đúng và sai.
Chỉ có làm dân chúng chân chính cường đại lên, tân pháp tự nhiên sẽ đi theo bọn họ hùng mạnh, vả lại tư tưởng phong phú mà tiếp tục đi tới, điều này kỳ thật Hoàng thượng không cần phí cân não, chỉ là cần có thời gian lắng đọng lại, thuận theo tự nhiên là được rồi, đương nhiên, Hoàng thượng nếu bóp chết điểm này, áp chế dân chúng trưởng thành, bảo hộ hoàng quyền của chính mình, nói vậy, Đại Tống chính là đang thụt lùi, không thể có được tiến bộ, cho nên bây giờ chuyện ta có thể làm vì Đại Tống thật sự là quá ít, chúng ta chỉ có đi từng bước một chậm rãi đề cao tu dưỡng của dân chúng, và đợi sự cường đại của bọn họ, đây mới là chính đạo.