Mặt trời treo giữa tầng không, bầu trời trong xanh cao vời vợi. Xe đi qua những rặng núi xanh biếc, thảo nguyên mênh mông trải dài ra trước mắt, từng đàn bò đàn ngựa thung dung gặm cỏ, thấp thoáng đó đây những túp lều phên rạ đơn sơ nằm rải rác trên thoai thoải triền đồi điểm xuyết cho thảo nguyên đầy nắng gió. Mạnh Quân hạ kính cửa sổ xuống: “Phong cảnh nơi này đẹp quá, có du khách nào đến đây tham quan không?”
“Rất ít. Có điều dự án chính của tổ xóa đói giảm nghèo là phát triển du lịch.”
“Thị trấn Thanh Lâm muốn làm du lịch sao?”
“Ừm. Nơi này ngoài nắng và gió, không còn bất kỳ nguồn tài nguyên nào khác. Đất đai cằn cỗi, núi đồi cao dốc, diện tích canh tác nhỏ hẹp cũng không màu mỡ, không thể làm nông nghiệp. Trên núi không có khoáng sản, càng không dám nghĩ đến việc phát triển công nghiệp. Chỉ có cảnh quan thiên nhiên và nền văn hóa đa dạng giàu bản sắc của cộng đồng các dân tộc thiểu số.”
Mạnh Quân sực hiểu ra: “Hèn gì ở đầu thị trấn đang tu sửa lại nhà cửa, cũng phải, nếu có thể phát triển du lịch thì việc làm sẽ không còn là vấn đề nan giải nữa. Có điều, chỉ có thung lũng và biển mây, điểm tham quan ít quá, rất khó giữ được chân du khách.”
Trần Việt gật đầu: “Còn có ruộng bậc thang, nhưng ruộng bậc thang có tính mùa vụ.”
Mạnh Quân thắc mắc: “Tính mùa vụ là sao?”
Trần Việt giải thích: “Gieo trồng theo mùa. Phần lớn thời gian, ruộng bậc thang có màu xanh rồi chuyển màu vàng óng khi lúa chín. Nhưng thời điểm đẹp nhất là sau khi thu hoạch.”
Mạnh Quân không hiểu: “Thu hoạch xong chẳng phải trơ trụi hết rồi sao?”
Trần Việt đánh tay lái: “Trước khi cấy vụ sau, sẽ dẫn nước từ sâu trong khe núi về đổ ải.”
Mạnh Quân còn đang mường tượng, Trần Việt mô tả: “Giống như gương, vô số mặt gương.”
Mạnh Quân hiểu ra: “… À!!!”
Phía trước, nhà máy điện Trung X hiện ra bên đường núi.
Trần Việt giảm tốc độ, thoáng nhớ lại: “Mấy ngày trước thôn Cát Lâm đã thu hoạch lúa sớm, vẫn chưa gieo trồng vụ mới, ruộng bậc thang bên đó hẳn là đang trữ nước.”
Mạnh Quân hớn hở reo: “Có thể đi xem được không?”
Trần Việt dừng xe trước nhà máy, Mạnh Quân lật đật sửa lời: “Cậu làm việc đi.”
Trần Việt thoáng cân nhắc, kéo phanh tay, tắt máy: “Cậu đợi tớ một lát, khoảng chừng một tiếng, được không?” Khi nói những lời này, giọng anh nhẹ nhàng sâu lắng, trái lại giống như đang tha thiết hỏi xin ý kiến của cô.
Mạnh Quân khẽ gật đầu: “Được.”
Trần Việt cầm laptop và túi dụng cụ bước xuống xe, Mạnh Quân thấy anh rời đi bèn cởi dây an toàn, tì cằm lên táp lô trước kính chắn gió nhìn theo bóng lưng anh. Nhưng anh vừa đi được mấy bước đã quay lại, cô giật thót, vô thức ngồi dựng thẳng người dậy. Anh đi tới bên ghế phụ, mở cửa xe, khom người nhìn cô, trên làn mi vương tia nắng lấp lánh, anh nhẹ nhàng hỏi: “Cậu có muốn đi vào tham quan một chút không?”
Đôi mắt Mạnh Quân sáng rỡ: “Tớ có thể vào được sao?”
Trần Việt mỉm cười: “Xuống xe đi.”
Trụ sở này cũng không mấy lớn, trong sân có hai khu nhà màu trắng một dài một ngắn nằm vuông góc với nhau, giống hai cạnh của hình chữ nhật. Cạnh dài là nhà xưởng, cạnh ngắn là khu văn phòng.
Trần Việt dẫn Mạnh Quân đi vào nhà xưởng, đúng như anh nói, bên trong toàn là máy biến áp, bình ắc quy và đủ các thiết bị phức tạp với kích thước khổng lồ. Bước vào đó giống như đi lạc vào rừng kim loại sừng sững.
Luồn sâu vào bên trong khoảng hai trăm mét, đi đến cuối xưởng, rẽ ngoặt vào hành lang là đến văn phòng làm việc của các kỹ sư. Điều kiện làm việc hết sức đơn sơ, không thể nào so được với không gian làm việc mở của các tòa nhà văn phòng ở Thượng Hải. Một chiếc bàn lớn là nơi làm việc của tất cả mọi người, ngay cả thầy của Trần Việt cũng ngồi ở đó. Hiển nhiên, số kỹ sư đóng quân ở đây không nhiều, tính luôn cả Trần Việt cũng chỉ có bốn người.
Mạnh Quân không vào văn phòng mà ngồi bên ngoài hành lang cách lớp kính cửa sổ đợi Trần Việt. Cô lướt điện thoại một lát, lúc ngẩng đầu lên nhìn thấy Trần Việt đứng bên kia vách kính, cầm bút lông viết thoăn thoắt trên bảng, lại là biểu đồ, lại là công thức, chi chít dày đặc, anh đang trao đổi với thầy của mình và các đồng nghiệp khác. Có lẽ để thuận tiện cho việc viết bảng, tay áo của anh được xắn cao lên đến khuỷu tay, dáng vẻ vô cùng điềm tĩnh chững chạc, khi nói chuyện hay lắng nghe mọi người đưa ra ý kiến, nét mặt hết sức chuyên chú, có một sức hấp dẫn mà trước giờ Mạnh Quân chưa từng nhìn thấy.
Cô không che không giấu thẳng thắn ngắm nhìn anh, anh đang nghe đồng nghiệp thảo luận, ánh mắt vô tình lướt qua bên này, cách chiếc bàn và lớp kính cửa sổ xa xa chạm vào ánh mắt cô. Anh vẫn còn đang đắm chìm trong bầu không khí của công việc nên chưa kịp định thần lại, nhìn chằm chằm cô một hai giây rồi chầm chậm dời ánh mắt đi.
Anh chưa bao giờ nhìn thẳng vào cô một cách ‘thản nhiên’ như vừa rồi, trong lòng cô bỗng như có làn gió thoảng qua mặt nước, dậy lên những gợn sóng lăn tăn.
Đúng lúc này, điện thoại rung lên. Mạnh Quân đưa mắt nhìn, màn hình hiển thị ‘Dư Phàm’, là mẹ gọi đến. Cô đứng bật dậy, vội vàng chạy ra ngoài, đến khoảng sân trống không có người mới bắt máy: “A lô?”
Dư Phàm nói: “Câu đầu tiên khi bắt điện thoại con không biết gọi mẹ sao?”
Mạnh Quân trợn tròn mắt, ngụy biện: “Con vừa định gọi, mẹ ngắt lời mà.”
Tất cả mọi quyết định của cô từ khi còn nhỏ cho đến tận bây giờ đều bị mẹ ‘phủ quyết’ và bác bỏ, nhưng lần đăng ký tham gia làm tình nguyện viên này, Dư Phàm lại vô cùng ủng hộ, lý do là: ‘Trải nghiệm một chút khó khăn cũng tốt, chứng kiến người ta phải vất vả vật lộn với cuộc sống như thế nào, rồi suy ngẫm cho thấu đáo xem con đã lãng phí cuộc đời mình ra sao.’
Dư Phàm hỏi: “Cả tháng trời không nghe thấy tin tức gì của con, nếu mẹ không gọi cho con, mẹ thấy chắc con quên mất mình còn có một người mẹ.”
Mạnh Quân cạn lời: “Mẹ lúc nào cũng chỉ biết mắng mỏ, đả kích con, con đâu có ngốc tự đun đầu đi tìm tai họa. Còn nữa, mẹ đừng tưởng nói phóng đại lên như vậy sẽ khiến con cảm thấy áy náy, tuần trước con mới vừa gọi điện cho ba!”
Không ngờ Dư Phàm lại không mắng cô, mà nói: “Mẹ nghe ba con nói, con đưa một cô bé bị đau bụng về nhà, đi bộ suốt năm sáu tiếng đồng hồ?”
Mạnh Quân sững người, ngồi xổm xuống ôm lấy hai chân, khẽ cười khinh khích: “Đúng vậy đó, mẹ thấy sao?”
Dư Phàm hừ giọng: “Con, con nhóc này, lạ nước lạ cái, cũng không sợ đi lạc.”
Mạnh Quân không nói lời nào, chọc chọc ngón tay vào đám cỏ trên mặt đất. Cô thấy mình thật đáng thất vọng, mẹ vừa khen ngợi một câu, cô đã ngoan ngoãn cúi đầu ‘thuần phục’.
Dư Phàm nói tiếp: “Có thể đưa cô bé về nhà, vượt núi băng đèo cả quãng đường xa như vậy, không yếu ớt như khi ở nhà. Xem ra công việc cũng không đến nỗi nào.”
Mạnh Quân quấn vòng vòng đầu ngọn cỏ vào ngón tay, ngữ điệu thờ ơ như chẳng mảy may để ý: “Hầy, có gì đâu, đều là trách nhiệm của người làm giáo viên.”
Dư Phàm bật cười: “Con mà cũng biết trách nhiệm?”
“Bằng không thì sao chứ?!” Mạnh Quân khẽ buông một câu dỗi hờn, hiếm khi trò chuyện với mẹ trong tâm trạng vui vẻ, nhất thời không kìm được chia sẻ với bà: “Mẹ, kỳ thật hôm đó suýt chút nữa là con không tìm được đường về, là bạn học của con đi tìm con, đưa con về. Nếu không thật sự không biết chuyện gì sẽ xảy ra, có khi mẹ không còn gặp được con nữa.”
Dư Phàm hỏi: “Bạn học nào?”
Mạnh Quân vui vẻ nói: “Bạn hồi đại học, tên Trần Việt, mẹ không biết đâu. Cậu ấy rất tốt, rất quan tâm chăm sóc con. Mẹ không biết cậu ấy siêu siêu…”
Dư Phàm ngắt lời: “Trần Việt? Hình như mẹ đã từng nghe con nhắc đến.”
Mạnh Quân không nhớ: “Con nói khi nào ạ?”
“Có phải đến từ Vân Nam, mồ côi cha mẹ, nhưng thành tích rất tốt, ở cùng ký túc xá với Hà Gia Thụ?”
Mạnh Quân nghe thấy ba chữ ‘Hà Gia Thụ’ kia là biết ngay bà lại sắp bắt đầu, quả nhiên không ngoài dự đoán, Dư Phàm nói: “Tuần trước ba con gặp Hà Gia Thụ ở Hội nghị Xúc tiến đầu tư của tỉnh, ông ấy có nói với con không?”
Mạnh Quân: “Dạ không.”
“Ngay từ đầu mẹ đã nói Hà Gia Thụ rất có tiền đồ, bối cảnh gia đình không có điểm nào chê trách, một đứa nhỏ tốt như vậy con không biết quý trọng, con cứ đợi mà xem, thế nào sau này con cũng sẽ hối hận.”
Mạnh Quân đứng bật dậy, kích động nói: “Con đã nói với mẹ bao nhiêu lần là đừng nhắc tới cậu ta trước mặt con rồi? Sao lúc nào mẹ cũng nói về cậu ta, mẹ thích cậu ta đến vậy thì mẹ đi làm mẹ của cậu ta luôn đi.”
Dư Phàm nghe thấy cô nổi quạu, ngữ điệu cũng thay đổi: “Mẹ hỏi con, có phải con vẫn còn đang bí mật hẹn hò với cái tên Lâm Dịch Dương kia không? Con có biết xấu hổ không vậy Mạnh Quân? Nhà chúng ta sao lại có một đứa như con thế này —”
Mạnh Quân cúp điện thoại.
Cô đứng ngơ ngẩn bên đường mấy giây rồi lập tức nhét ngay điện thoại vào túi quần, vờ như vừa rồi mình không hề nhận cuộc gọi nào, tâm trạng cũng hoàn toàn không bị ảnh hưởng. Ngày hôm nay vốn dĩ rất vui vẻ hoàn hảo, lát nữa Trần Việt còn dẫn cô đi chơi, cô quyết không để cho cảm xúc tiêu cực điều khiển mình.
Thế là cô ngâm nga vu vơ những giai điệu yêu thích, thả bước đi dạo loanh quanh bên ngoài nhà máy, đúng lúc có một người đàn ông đã ngoài năm mươi vung con roi thừng hối hả lùa đàn trâu đi qua, một chú nghé con chạy loăng quăng theo chân mẹ, đôi mắt to tròn ngơ ngác dòm Mạnh Quân.
Trâu mẹ hiền lành ngoái đầu lại chờ con. Mạnh Quân nhoẻn miệng cười, đưa mắt nhìn theo cho đến khi người chăn trâu đi thật xa mới tiếp tục tản bộ dọc theo con đường.
Cách nhà máy không xa, xuôi theo con đường núi, những thửa ruộng nho nhỏ uốn mình theo triền núi hiện ra với muôn vàn dáng vẻ như những nét vung bút lơ đãng của tự nhiên. Có lão nông tay nắm chuôi cày cần mẫn theo sau chú trâu đang lê bước nặng nhọc, những đường cày lấm lem bùn đất.
Trời xanh, mây trắng, núi bạc, sông ngàn đối với ông mà nói nào có tâm tư thưởng thức.
Còn đang mải ngắm nhìn, ông lão bỗng nhiên nhìn về phía cô, nói: “Thằng con nhà lão nó hỏi, cái khoản vay xóa đói giảm nghèo kia phải làm thế nào?”
“Dạ?” Trong lúc Mạnh Quân còn đang há hốc miệng ngơ ngác, sau lưng bỗng vang lên giọng của Trần Việt, anh nói bằng tiếng địa phương: “Cụ đừng lo, trên thị trấn sẽ có cán bộ chỉnh sửa lại hồ sơ cho mọi người, nhà mình chỉ cần lên phòng tiếp dân của Ủy ban điền vào mẫu đơn là được ạ.”
Lão nông toét miệng cười, khuôn mặt hằn sâu những nếp nhăn của nắng gió: “Vậy là mọi thứ ổn hết rồi hả cậu.”
Ông cụ cho chú trâu dừng lại nghỉ ngơi, gác tay lên chuôi cày, nói một tràng liên tu bất tận với Trần Việt. Trần Việt chăm chú lắng nghe, nhân lúc ông cụ nghỉ lấy hơi, anh nhìn Mạnh Quân, hỏi: “Đợi có lâu không?”
Mạnh Quân cười lắc đầu: “Không mà.”
Cô nghe Trần Việt và ông cụ nói chuyện phiếm, nói con trai con gái ông cụ đi làm ở đâu, cháu trai cháu gái học hành thế nào đủ kiểu. Cô nghĩ, có lẽ Trần Việt nắm rõ tường tận hoàn cảnh của tất cả mọi người trong thị trấn này.
Giọng nói của một già một trẻ vang vọng bên vách núi, thảnh thơi nhẹ nhàng.
Nghe anh nói tiếng địa phương, Mạnh Quân cảm thấy có đôi chút kỳ diệu. Lúc nói tiếng phổ thông, Trần Việt phát âm rành mạch rõ ràng, không rề rà cũng không vội vã nuốt chữ, không giống như cô nói líu ríu, dùng một đống trợ từ ngữ khí thôi không nói, còn thường không phân biệt được c, ch, ci, chi… Mà anh, khi nói tiếng địa phương, giọng buông thơi nhẹ nhàng. Phương ngữ Vân Nam cũng giống như khí hậu nơi này, hiền hòa, thư thái, nhẩn nha đắm mình trong ánh mặt trời.
Nghe giọng nói mềm mại êm dịu của anh, tâm trạng của cô thoáng cái vui vẻ trở lại, cô sải bước tung tăng dọc theo con đường núi, chợt nhìn thấy một cây đào chìa nhánh ra bên đường, từng chùm quả xanh trắng, đo đỏ treo lủng lẳng đầy cành, đuôi quả nhọn và hơi khoằm, chính là loại đào mỏ quạ mà Lí Đồng đã ăn.
Nhìn vẻ mũm mĩm như đôi má trẻ con ửng hồng của nó, Mạnh Quân không kìm lòng được, đưa tay nhúp một trái, còn chưa kịp dùng sức giật xuống thì nghe thấy Trần Việt nói: “Của người ta trồng, không thể hái được.”
Không biết từ lúc nào, anh đã đứng cách đó hai ba bước, tay đút trong túi quần, mắt nheo lại vì nắng, nhìn cô.
Mạnh Quân dõi mắt nhìn quanh quất, chỉ thấy trơ trọi một cây đào này, liền thắc mắc: “Sao cậu biết của người ta trồng?”
Trần Việt khẽ hất cằm chỉ: “Chẳng phải bên cạnh là ruộng đậu hà lan sao? Hơn nữa ở nơi này, cây mọc dại sẽ không kết được nhiều quả như vậy.”
Mạnh Quân vuốt ve lớp lông tơ mềm mại của quả đào, lí nhí: “Còn tưởng sẽ được nếm thử hương vị tự nhiên của quả dại chứ.”
Trần Việt đưa mắt tìm xung quanh, nhìn thấy một bụi cây nhỏ bên đường: “Bên đó là cây dại.” Bên bờ ruộng có một lùm cây cao đến thắt lưng, lá thưa thớt, nhưng chi chít quả xanh.
Mạnh Quân hỏi: “Đây là quả mơ ư?”
“Ừm.”
Cô hái một quả xuống: “Nó có ngon không?”
Trần Việt nói: “Cậu ăn thử đi.” Lời còn chưa dứt, trong mắt đã hiện lên ý cười.
Mạnh Quân vặn nắp chai nước suối, xối nước rửa sạch, ngửi thấy mùi thơm nhẹ thoang thoảng: “Sẽ không chua chứ?”
Nụ cười trong mắt Trần Việt càng đậm hơn, khẽ hắng giọng: “Không đâu.”
Mạnh Quân nhìn anh, giọng cảnh giác: “Sao tớ cảm thấy nét mặt của cậu có gì đó không bình thường, cậu đang gạt tớ đúng không?”
Trần Việt bị đôi mắt long lanh của cô làm cho bối rối, anh nhìn đi chỗ khác, sờ mũi: “Không có gạt cậu. Rất ngọt.”
Mạnh Quân nhíu mày suy ngẫm, trong lòng thầm phân tích xem những lời anh nói là thật hay giả; Trần Việt đứng đó đợi cô suy nghĩ. Anh mím chặt môi nhưng Mạnh Quân không hề nhìn thấy, lúc nụ cười sắp bật ra khỏi miệng, Mạnh Quân đồng thời đưa quả mơ lên chuẩn bị cắn, Trần Việt đột nhiên bước tới đưa tay chụp lấy quả mơ, hạ giọng nói: “Bỏ đi, đừng ăn, chua lắm.”
Mạnh Quân truy hỏi: “Thật hả? Không được, tớ phải làm cho rõ.”
Cô giật lấy quả mơ trong tay anh, anh không ngăn lại, cô đưa lên miệng cắn, vừa nhai một cái, lông mày, mắt, mũi, miệng lập tức nhăn tít lại. Cô nhào tới bên đường, ‘phụt phụt phụt’ phun hết nước bọt ra, phần xác vẫn còn nằm trong miệng, chua đến thiếu điều rụt đầu vào cổ.
Hai vai Trần Việt rung lên vì cười, anh mở nắp chai nước đưa cho cô.
Cô chua đến ngơ người, ùng ục súc miệng liên hồi, cuối cùng vị chua cũng biến mất, hai mắt ướt mèm nước mắt, lông mi dính bết lại với nhau. Cô thở hổn hển, bất thần quay ngoắt người sang dòm Trần Việt, ánh mắt như đao.
Trần Việt mím môi, nét mặt bình tĩnh.
Mạnh Quân chất vấn: “Cậu vừa mới cười đúng không?”
Trần Việt lắc đầu: “Không có?”
“Còn nói không có?” Mạnh Quân hùng hổ giơ ngón trỏ chỉ vào chứng cớ như đã bắt được tận tay: “Cậu cười đến độ lỗ tai đỏ hết lên rồi.”
Ánh mắt Trần Việt né tránh, anh sờ vành tai, nói: “Phơi nắng —”
Mạnh Quân nhìn anh một lúc lâu, nhoẻn miệng nở nụ cười ranh mãnh: “Bạn học Trần Việt, chúng ta phải có phúc cùng hưởng.” Vừa dứt lời, lập tức chạy ngay tới cây mơ chua kia, hái một quả, rửa sạch sẽ rồi quay trở lại, giơ thẳng cánh tay tới trước mặt anh: “Cậu nói, rất ngọt mà.”
Trần Việt lùi lại một bước tránh khỏi tay cô, chậm rãi giải thích: “Lúc đầu tớ định trêu cậu, nhưng đổi ý. Sau đó chẳng phải tớ nói chua, bảo cậu đừng ăn sao?” Lời còn chưa dứt, khóe môi đã không kìm được khẽ cong lên, nhưng tức khắc trở lại vẻ bình thường.
Mạnh Quân hấm hứ: “Cậu còn cười?”
Lần này Trần Việt bị cô bắt tại trận, hết đường chối cãi: “Được rồi.”
Anh cho quả mơ vào miệng, cắn miếng đầu tiên, hai mắt lập tức nhíu chặt thành đường thẳng. Anh một tay bưng mặt, một tay chống vào thân xe, cong người. Mơ xanh chua tê tái, trên mu bàn tay đang ấn vào thân xe nổi vằn gân xanh.
Mạnh Quân thấy vậy, lật đật kêu lên: “Trời đất, cắn một miếng nhỏ là được rồi, cậu mau nhả ra đi! Cậu, cái người này.”
Trần Việt nghiến chặt hàm, giữ nguyên tư thế như vậy một lúc lâu mới buông tay ra, đứng thẳng người dậy, hai mắt ngấn nước nhìn Mạnh Quân, hết thảy đều là chua đến té nước mắt.
Miếng mơ đã bị anh nuốt chửng.
Nhìn dáng vẻ chật vật của anh, Mạnh Quân không kìm được phụt cười thành tiếng. Anh cũng dở mếu dở cười, giơ tay lau sạch nước mắt. Mạnh Quân mở nắp chai nước suối, đưa cho anh: “Mau uống nhanh lên. Chua chết đi được.”
Trần Việt ngửa mặt, để miệng chai lơ lửng trên không, dốc nước vào miệng. Mạnh Quân ý thức được chai nước này cô đã uống qua cho nên anh không chạm vào miệng chai.
Anh đóng nắp chai, cảm thấy dễ chịu hơn rất nhiều, lắc lắc đầu như để lấy lại sự minh mẫn, cảm thán: “Không ngờ còn chua hơn mơ dại tớ đã ăn hồi nhỏ.”
“Cậu đã bị nhiễm thói hư tật xấu.” Mạnh Quân lườm anh, hừ giọng: “Tớ còn tưởng cậu sẽ không bao giờ nói dối chứ!”
Trần Việt nghe thấy những lời này, chầm chậm suy nghĩ, nói: “Cái này không tính là nói dối.”
“Vậy chứ là gì?”
“Nói đùa.”
Mạnh Quân lập tức nói: “Vậy thì cậu cũng đã thay đổi, tớ còn tưởng cậu không bao giờ biết nói đùa.”
Trần Việt không tiếp nổi chiêu nữa. Anh biết, cô nhanh mồm nhanh miệng, anh vĩnh viễn không nói lại được cô.