Thành Trường An đang bị bao phủ bởi bóng đêm bỗng vang lên những tiếng vó ngựa dồn dập, phía sau những nhà những tiệm đã đóng chặt cửa nhất thời có những ánh mắt ló ra quan sát.
“Binh lính kinh thành đã vào bắt người rồi à?”
Phía sau cũng có vô số nhũng người dè dặt lên tiếng hỏi.
Trên đường phố, ánh đèn ánh đuốc chiếu rọi vào những chiếc xe, những con ngựa đang phóng như bay, lướt qua; thế nhưng bọn họ nhìn thấy rõ ràng không phải là quan binh kinh thành mà là những người bình thường nhưng cũng không thể tính là người bình thường được.
“Hình như là là Ông lão gia đường Mỹ Kim…”
“… Người kia là Đỗ lão gia mà…”
Những người đang cẩn thận quan sát ở đường cái, trong các ngõ hẻm liên tục kể ra những cái tên, đều là những nhà có tiếng có tăm ở thành Trường An này. Những người này vội vã đi đâu vậy nhỉ, điều này khiến cho những người dân vô cùng tò mò, vội mở cửa chạy ra xem.
“Có chuyện gì thế?”
Mọi người vừa hỏi lẫn nhau vừa nghe ngóng tình hình, sau đó thì họ phát hiện ra những chiếc xe ngựa đó đều đang gấp rút chạy ra bên ngoài thành.
“Lẽ nào là muốn bỏ chạy khỏi Trường An ư?”
Sự suy đoán này khiến mọi người đều thấy hoảng sợ, thế nhưng rất nhanh sau đó có tin tức báo là ở Song Viên xảy ra chuyện rồi.
“Các học sinh của trường núi Lục Đạo Tuyền đang vây lấy Song Viên rồi… Người bị bắt buổi chiều hôm nay chính là một học sinh của trường này… Các học sinh đều chạy đi đòi lại công bằng rồi.”
Tin tức này khiến đám đông không ngừng kinh sợ.
“Những học sinh đó, bọn họ điên rồi sao? Tại sao lại dám làm việc này.”
“Tên quan kinh thành đó chắc chắn sẽ nổi trận lôi đình, sẽ bắt hết bọn họ lại đấy.”
“Thế nên mấy người lớn mới vội vàng đi kêu con cháu họ về.”
“Đây đúng là gây ra họa lớn rồi.”
Những người có thể đi học thì đa số là con nhà giàu có, còn những người có thể học ở trường của Thanh Hà tiên sinh thì càng là con nhà có tiền có thế. Cho nên, trong chốc lát xe ngựa của nửa cái thành Trường An này chạy loạn cả lên.
Phía trước Song Viên là một khung cảnh hỗn loạn, cửa lớn đã đóng chặt lại, những binh lính canh giữ ngoài cửa xếp thành một bức tường bằng thịt, đao kiếm trong tay chĩa ra day đặc. Làm như vậy có thể ngăn chặn sự tiếp cận của nhóm học sinh nhưng không thể nào ngăn cản nổi sự phẫn nộ của họ.
“Thả người ra!”
Lúc đầu âm thanh hô hào này còn thưa thớt, lộn xộn nhưng mà lúc này, dưới sự dẫn dắt của mấy học sinh có mặt tại đó, toàn bộ đều trở nên ngay ngắn, nhất thống. Trong số đó còn có người đẩy một chiếc xe ngựa tới sau đó trèo lên trên nóc xe, cởi áo khoác trên người xuống rồi treo lên cây đuốc, giơ lên ngọn đuốc đang cháy hồng rực lên, khiến cho những học sinh xung quanh vừa khẩn trương vừa kích động.
“Thả người!”
“Thả người!”
Mười mấy người của trường học cố gắng ngăn các học sinh lại, lớn tiếng khuyên nhủ thế nhưng không hề có tác dụng.
“Dụng hình ép cung! Làm xằng làm bậy! Ức hiếp người Trường An ta!” Có học sinh hét lên, đồng thời cũng lao về phía trước.
Có một giáo tập nhận ra người học sinh này, vội vàng hét lên ngăn cản: “Sở Minh Huy, trò lùi lại!” Vài người cũng lao lên giữ chặt lấy tên tiểu tử ngang bướng này lại.
Sở Minh Huy vung tay một cái, ném ngọn đuốc đang cầm trên tay vào trong Song Viên.
“Thả người ra!” Hắn hét lên.
Ngọn đuốc vượt qua hàng rào binh lính kinh thành, vượt qua cửa lầu thêu gấm, rơi vào trong Song Viên.
Hành động này lập tức được các học sinh khác làm theo.
“Thả người!”
“Thả người!”
Trong những tiếng la hét thì những ngọn đuốc không ngừng bay vào trong sân Song Viên. Nhưng mà không phải tất cả các học sinh đều như vậy, vẫn có người không đủ dũng khí lớn như vậy, vì thế cũng có những cây đuốc rơi lung tung xuống trước cửa, còn có cái rơi cả vào người binh lính.
Điều đó làm cho cơn tức giận của mấy tên quan binh nhất thời nổi lên... Coi như đây là một sự công kích đi.
“To gan!” Một tên quan binh suýt thì bị lửa làm cháy y phục quát lên, bước nhanh lên trước, dúng kiếm trong tay chém xuống những học sinh đamg chạy tới ném đuốc.
Sở Minh Huy bị các giáo tập giữ chặt lấy, thực ra thì bản thân hắn cũng đã không chạy nữa, đồng thời cũng bình tĩnh ngăn lại những học sinh ở phía sau, lấy Sở Minh Huy làm vạch biên để ném đuốc đi. Nhưng mà có quá nhiều người nên rốt cuộc không cách nào khống chế nổi. Một người vội chạy tới chỗ Sở Minh Huy, bởi vì hắn biết là bản thân mình gầy yếu nên muốn đứng gần một chút để ném cho dễ.
Nhưng vì quá kích động nên tay hắn rất run, thế nên ngọn đuốc vẫn như cũ, chưa ném vào được bên trong mà ngược lại còn rớt xuống trước mặt đám binh lính. Nhìn thấy những thanh mác dài đang dâm tới, các học sinh nhất thời ngơ ra bất động.
Những tiếng la hét chỉ trong tích tắc liền biến mất, những giáo tập chứng kiến một màn này chỉ cảm thấy thót cả tim.
“Bốp bốp”, có tiếng đao kiếm bị gậy trúc chặn lại, sau đó có một bóng người gầy gầy, nhỏ con đứng chặn trước mặt đám học sinh đang bất động.
“Bọn chúng dùng đến binh khí rồi! Tất cả mau lùi lại!”
Một giọng nói cao vút, ôn hòa, từ tốn vang lên giữa một khung cảnh hỗn loạn lúc này, những học sinh ở phía sau chưa nhìn thấy cảnh tượng này đều xôn xao cả lên.
“Dùng đến binh khí?”
Sắp sửa đổ máu rồi!
“Bọn chúng có binh khí trong khí chúng ta không có lấy một tấc sắt.” Trong giọng nói của người đứng phía trước không có nửa tia phẫn nộ mà chỉ có sự bình tĩnh, lên tiếng an ủi những học sinh đang có chút hoảng loạn: “Bọn chúng có đao có kiếm thì chúng ta có chính có nghĩa, bọn chúng uy hiếp bức bách thì chúng ta im lặng không sợ đối đầu.”
Vị thiếu niên đó nói xong liền giơ tay đẩy gậy trúc về phía trước, tên lính kia chỉ cảm thấy một lực tấn công rất mạnh khiến hắn phải lùi lại hai bước. “Bộp”, thiếu niên này thu lại cây gậy, kéo vị học sinh lúc nãy lui về sau, còn bản thân thì ngồi xuống.
Sau đó trong đám học sinh cũng có người hô lớn, hai, ba học sinh nhanh chóng đi đến phía trước vẫy tay ý ra hiệu cho những người khác lùi lại, không được ném đuốc nữa.
“Lùi lại đi! Bọn chúng dùng binh khí rồi!”
“Mọi người đừng làm bừa!”
“Mau ngồi xuống!”
“Tất cả đều ngồi xuống đi!”
Đám học sinh nhao nhao tìm chỗ rồi ngồi xuống. Cuối cùng có người nghĩ đến binh khí liền cảm thấy lo lắng.
“Chúng ta hãy im lặng đối phó với bọn chúng, chúng ta không ồn không nháo, để xem bọn chúng có vẫn dùng đao kiếm hại chúng ta không.”
“Chúng ta cứ ngồi đây đợi, thánh nhân không sợ thì chúng ta hà tất gì lại sợ chứ.”
Chứng kiến đám học trò trong phút chốc đều ngồi hết xuống, các giáo viên dường như cạn kiệt sức lực, vội ngồi thụp xuống, trời đêm mùa thu mà mồ hôi ướt đẫm cả áo họ.
“Cảm tạ trời đất, không có đổ máu...” bọn họ lẩm bẩm: “Cũng may là ngăn lại được lũ học trò này...” Ý nghĩ này vừa xẹt qua trong đầu, bọn họ nhanh chóng khôi phục lại tinh thần.
Không đúng... ngăn được đám học sinh rồi... nhưng mà sự việc là do chúng tự làm ầm lên, sau đó thì chúng lại tự mình ngăn lại... Tại sao lại có cảm giác như có người đang thao túng hết vậy?
Những quan lại trong trường lén nhìn nhóm học sinh, lúc này đã không còn huơ đuốc kêu gào nữa mà chỉ im lặng ngồi đợi. Những ngọn đuốc rơi rụng ở khắp nới vẫn đang tiếp tục cháy. Gió đêm thổi tới làm lay động ánh lửa, khiến không gian lúc tỏ lúc mờ, thế nhưng khí thế của bọn họ vẫn không hề suy yếu, thậm chí còn có thêm cảm giác áp bách hơn so với chỉ có kích động huyên náo vừa nãy.
Từ quyết liệt đến im lặng, từ nổi dậy huyên náo đến lùi mà không sợ. Sao mà lại có thể thống nhất, chỉnh tề như vậy được... Đây có lẽ không phải là ý nghĩ bộc phát nhất thời mà làm được, có lẽ là sớm đã có dự tính và chuẩn bị... những giáo viên vô cùng kinh ngạc nhìn đám học trò trước mặt. Chúng bắt đầu từ khi nào? Là ai chỉ huy? Tại sao bọn họ lại không hề phát giác ra điều gì?
Một lúc sau, đám người Liêu Thừa, Đoàn Sơn ở bên trong phủ đã biết hết mọi sự huyên náo của những học sinh bên ngoài. Trương lão đại gia cũng kinh ngạc mà dừng việc chất vấn có phải đã dùng hình bức cung Trương Liên Đường không. Bởi vì lúc này Liêu Thừa, Đoàn Sơn đã bắt đầu lên tiếng hỏi rồi.
“Chả trách các ngươi lại hùng hùng hổ hổ tới đây, thì ra là sớm đã có sự chuẩn bị cả rồi.” Liêu Thừa cười lạnh lùng: “Thanh Hà tiên sinh lợi hại hơn so với lúc làm quan trước đây đó, thì ra có cả một nhóm học sinh đi theo ủng hộ ngươi.”
Thanh Hà tiên sinh hỏi lại lần nữa xem bên ngoài đã xảy ra chuyện gì, sau đó vô cùng ngạc nhiên.
“Chuyện này không phải do ta sắp xếp.” Ông nói: “Trương Liên Đường ở trường học nổi tiếng là một người tốt bụng. Trò ta xảy ra chuyện các đồng môn mới tới đây để hỏi, nói cho cùng vẫn là do các ngươi từ trước đến nay hành xử không thỏa đáng, bắt nhốt Trương Niện mà không thẩm vấn khiến cho trong lòng các học sinh sinh ra hoài nghi, thấp thỏm lo lắng. Chuyện này còn chưa giải quyết xong thì đến lượt Trương Liên Đường bị bắt đi, thử hỏi các học sinh sao có thể không loạn lên được?”
Liêu Thừa nói: “Đây là đạo lí gì thế? Đám học sinh phạm phải tội thì không được bắt ư?”
Đoàn Sơn cũng lên tiếng: “Lúc Tông đại nhân chết thì cái tên học sinh kia có mặt ở gần Song Viên, còn Trương Liên Đường cũng đã nhận hắn là người rải truyền đơn, hắn bởi vì muốn đòi lại công bằng cho tên Trương Niện nên mới kích động, gây sự.”
Khuôn mặt Liêu Thừa đỏ lên, không phải vì hắn cảm thấy xấu hổ mà là vì hắn đang tức giận. Giọng nói của ông ta lên cao lại còn sắc bén: “Bọn ta phụng mệnh hành sự mà lại phải sợ sự uy hiếp của đám học sinh kia sao?” Nói xong liền gọi Đoàn Sơn: “Bọn chúng náo loạn, tấn công đốt cửa của ta, chúng chính là tội phạm, không phải học sinh. Đoàn đại nhân, bắt hết chúng lại cho ta.” Cười lạnh chốt hạ: “Nói với đám quan binh, đối với những tên tôi phạm này, bọn họ dám giết thì Liêu Thừa ta cũng dám chôn.”
Liêu Thừa từ trước đến nay nhìn có vẻ như không quản việc gì nhưng sự thật hắn mới là người nắm giữ tất cả. Đoàn Sơn cũng phải nghe theo mệnh lệnh của hắn, và những mệnh lệnh mà hắn ban ra hoàn toàn trái ngược với vẻ ôn hòa, nhã nhặn bên ngoài.
Như vậy là muốn quan binh giết người rồi.
Đoàn Sơn ngây ra rồi cũng nhận lệnh, trong khi những người bên Thanh Hà tiên sinh thì vô cùng kinh hãi.
Bên ngoài, có một thị vệ chạy vào bẩm báo Lý tri phủ đến.
Liễu Thừa hừ lạnh, quát: “Lý Quang Viễn, là do ngươi sai khiến, thủ đoạn cao cường lắm.”
Lý Quang Viễn cười lạnh lùng, đáp: “Ta đúng là thủ đoạn cao cường, ta không chỉ xúi giục các học sinh đến bao vây ngoài cửa mà ta còn kêu cha mẹ của bọn họ đến đây nữa.”
Liêu Thừa càng thêm tức giận đang định nói gì đó thì có một quan tướng chạy vào, nói nhỏ với hắn: “Bẩm... Đám học sinh ngoài kia đang được khuyên bảo rời đi.”
Khuyên bảo rời đi, phụ huynh các nhà kia... Liễu Thừa biết chắc chắn là Lý tri phủ đã mời họ đến để khuyên con cháu mình về nhà. Hắn nhìn Lý Quang Viễn, nói: “Thành Trường An này quả nhiên không giống bình thường.”
Lý Quang Viễn đáp trả: “Thành Trường An vốn dĩ vô cùng bình thường nhưng từ sau khi ngươi đến đây mới biến thành như vậy.”
Cái kiểu khúm na khúm núm tuân theo của trước đây được thay bằng câu chữ sắc bén của học sĩ hàn lâm bởi vì dũng cảm dám chống lại cái ác thời Tống Nguyên mà bị giáng chức, phải rời khỏi kinh thành.
Liêu Thừa giận dữ, nghiến răng nói: “Lí Quang Viễn, ngươi dám cản trở quan trên phá án, bọn ta phải vạch tội ngươi.”
Lý Quang Viễn đáp: “Bản phủ ta cũng muốn vạch tội ngươi, giả mạo chỉ dụ của vua để làm điều xằng bậy, hại đến quốc gia, làm nhiễu loạn lòng dân.”
Đấu khẩu với quan văn thì đã không giữ được thế thượng phong rồi, huống chi còn là một quan văn của viện Hàn Lâm.
Các thượng quan tranh chấp với nhau, kẻ nào cúi đầu trước là mất mặt nhất, chịu như vậy chắc chỉ có đám hạ quan đến để hòa giải. Trong chốc lát các quan viên của trường học nhất loạt theo chân Lý Quang Viễn tri phủ, đứng hết cả dậy.
“Thừa đại nhân bớt giận, Lý đại nhân không có ý đó đâu.”
“Bây giờ nháo nhào thành ra như vậy đối với Lý đại nhân cũng không có lợi gì.”
“Quan lại ở phủ Trường An như chúng ta đây cũng đang vô cùng lo nghĩ.”
“Mọi người đều là có ý tốt cả thôi, đều muốn mau chóng giải quyết xong vụ án lần này.”
Mọi người đều khuyên Liêu Thừa và Lý Quang Viễn nên ngồi xuống trước.“Không ai mong muốn phát sinh sự việc kiểu này cả… Thôi thì cùng nhau nghĩ biện pháp giải quyết vấn đề trước mắt đi đã.”
Liêu Thừa nói: “Xét thấy các học sinh của ngươi tuổi còn nhỏ nên ta có thể không bắt bọn chúng lại, chỉ cần bọn chúng rút lui là được.”
Lý Quang Viễn đáp lại: “Không giải quyết vấn đề tận gốc thì hiện tại cho dù có rút lui thì có tác dụng gì chứ.”
Cơn giận của Liêu Thừa lại nhanh chóng bùng lên, hắn đứng phắt dậy, the the nói: “Vậy thì đừng hòng mong bọn ta thả người, quan binh chúng ta sẽ không chịu sự uy hiếp của các ngươi như vậy đâu.”
Quan lại có mặt ở đó đều cuống cuồng xoa dịu cơn thịnh nộ của Liêu Thừa cũng như khuyên Lý tri phủ trước hết cứ bảo các học trò lui xuống trước còn những chuyện khác để sau hãy tính.
“Tính tình của thái giám vốn kì quặc lại nhiều mưu mô, huống chi lại chả phải chính trực, đại nghĩa gì, ngộ nhỡ thực sự hắn cho người bắt các học sinh lại thì hỏng rồi.” Một vị quan lôi tay Lý tri phủ lại, thấp giọng khuyên nhủ: “Phải chịu tội chắc chắn là các học sinh.”
Lý tri phủ đứng dậy, nhìn những người phía trường học, cuối cùng nhìn Thanh Hà tiên sinh, trách: “Các ngươi dạy dỗ học trò kiểu gì vậy? Dạy học trò chưa nghiêm đều là lỗi lơ là của người làm thầy!” (1)
Lý tri phủ cùng Liêu Thừa đại nhân cãi nhau ác liệt nhưng đến cuối cùng cả hai đều trút giận lên trên đầu bọn họ. Là ai cho phép bọn họ được trực tiếp quản học sinh chứ… Những quan viên của phủ học cũng các giáo tập trong trường đều vội vàng cúi đầu xuống, còn Thanh Hà tiên sinh thì sắc mặt vẫn nặng nề như vậy.
Lý tri phủ phất tay áo, nói: “Còn không mau đi! Định đợi đến lúc vào nhà lao dạy học, giảng văn à?”
Đám quan viên học phủ cùng giáo tập trong trường vội vàng vâng lời bước nhanh ra bên ngoài, Thanh Hà tiên sinh đứng dậy chuẩn bị rời đi thì chợt dừng lại nhìn Liêu Thừa, lên tiếng: “Vẫn xin đại nhân giơ cao đánh khẽ với các học trò của ta. Chúng có tội cũng là do Lâm Việt ta dạy dỗ chưa tốt, không nên để chúng phải chịu cực hình.”
Trương lão đại gia từ lúc nghe tin các học sinh đến vây ở bên ngoài, càng không nói gì nữa, chỉ im lặng lùi về phía sau, đột nhiên lúc này vội đứng lên, hành lễ với Liêu Thừa.
“Niệm tình tiểu nhi nhà ta còn trẻ người non dạ, cúi xin đại nhân rộng lượng tha thứ.”
Liêu Thừa hừ một tiếng, quay đầu làm như không nghe thấy.
Phía bên ngoài lại trở nên hỗn loạn, bởi vì các học sinh đang tranh luận với nhũng tiếng khóc, tiếng mắng của người nhà.
“Cho ngươi đi học chứ không phải để ngươi đi vào chỗ chết.”
“Ngươi muốn chết thì đừng có làm liên lụy đến mọi người trong nhà.”
“Mẹ, bọn con là vì chính nghĩa!”
“Ta chết đây.. ngươi đi mà vì chính nghĩa của ngươi đi!”
Đây là lấy tình ra để khuyên nhủ, đương nhiên là phải nhanh chóng tiến lên bắt chúng về.
“Trói nó lại!”
“Dẫn đi!”
“Thả con ra! Cha, người không thể làm như vậy được!”
“Không nghe lời thì đánh gẫy chân nó cho ta!”
Liên tục có những học sinh bị người nhà khuyên nhủ rời đi, lôi đi hoặc là khiêng đi nhưng cũng có không ít người vùng vẫy chống lại.
“Nếu hôm nay chưa có câu trả lời thì con thà chết chứ không đi!” Có một thiếu niên nằm rạp trên đất, hét lên.
Các học sinh khác cũng nhanh chóng học theo.
“Đồng môn gặp nạn, con không thể khoanh tay đứng nhìn!”
Khung cảnh ở đó ồn áo, náo loạn, Tiết mẫu vội ôm lấy Tiết Thanh khóc, nói: “Con trai của ta, bọn chúng có đánh con không? Vết thương của còn vẫn còn chưa lành đâu.”
Quách Hoài Xuân trừng mắt nhìn tiểu thiếu niên đang ngồi trước mặt, hỏi: “Ngươi nói đi, giò ngươi tự đi hay là để ta cho ngươi trói ngươi lại lôi đi?”
Trong lúc đang hỗn loạn như thế đột nhiên có người hô lên báo Thanh Hà tiên sinh tới rồi, đám học sinh nhìn qua thì thấy Thanh Hà tiên sinh cùng một số người khác đang bước ra, nhất thời ồn ào cả lên.
Một quan viên phủ học bước tới, nói “Mọi người đều giải tán hết đi, đừng làm loạn nữa.”
Không đợi ông ta nói xong thì đã có một học sinh nói lớn ngắt lới hắn: “ Liên Đường thiếu gia đã được thả ra chưa? Trương Niện sẽ bị thẩm vấn ạ?”
Học sinh kia vừa cất lời thì Tiết Thanh cũng đứng bật dậy, hỏi theo, sau đó có rất nhiều học sinh lên tiếng, làm cho lời của vị quan bên phủ học bị chìm nghỉm.
Thanh Hà tiên sinh vừa giơ tay lên, các học sinh nhất thời đều im lặng.
“Trương Liên Đường đã tự mình nhận tội rồi nên không thể thả ra.”Ông nói.
Những học sinh ở dưới bắt đầu xôn xao, còn chưa kịp lên tiếng, Thanh Hà tiên sinh đã tức giận, trừng mắt trách: “Các trò đang làm cái gì thế? Các trò làm vậy là đang giúp trò ấy sao? Rõ ràng là đang làm tăng thêm tội cho trò ta thôi! Hồ đồ! Hoang đường!”
Các học sinh vẫn im lặng.
Tiết Thanh lên tiếng: “Vậy thì chúng trò phải làm thế nào mới giúp được huynh ấy?”
Lý Quang Viễn đang bước ra thì nghe thấy câu nói này của Tiết Thanh, mặt giật giật, giọng nói đầy tức giận: “Giúp? Hắn vô tội, các ngươi giúp hắn cái gì, hắn có tội, các ngươi càng muốn giúp hắn cái gì hả?”
Tiết Thanh nói: “Chỉ cần quan phủ công bằng, liêm chính thì tự khắc không cần đến chúng ta giúp.”
Mới đi học được có mấy ngày, quả thật rất biết ăn nói, trò giỏi hơn cả thầy, Lý Quang Viễn hằm hằm nhìn Thanh Hà tiên sinh.
Những học sinh khác cũng lớn tiếng nói theo.
Lý Quang Viễn quát lên: “Nguyên nhân sự việc vẫn còn chưa sáng tỏ, vẫn phải đợi tra hỏi, tại sao có thể kết luận quan phủ không công bằng? Hung thủ bây giờ vẫn còn đang lẩn trốn, lòng người hoang mang, các ngươi hành xử như vậy có xứng là người đọc sách không, mau chóng về đi, nếu không…” Hắn lướt mắt nhìn toàn bộ học simh: “… Khoa cử năm sau theo luật mà gạch tên, không cho phép tham gia.’
Thân là quan phủ thành Trường An nên hắn tất nhiên có quyền quyết định trực tiếp đến việc báo danh thi cử của các học sinh, không được tham gia thi hương, thi đình, như vậy đời này coi như xong luôn.
Chỉ một câu nói này đã dập tắt được những tiếng huyên náo của đám học sinh phía trước. Học hành vì cái gì chứ, nói trắng ra chính là vì để có thể thi đỗ là quan, rạng danh tổ tông, nếu như không có cơ hội này thì còn đi học làm gì.
Sau một màn im lặng lại đến những tiếng ồn ào của những người lớn.
“Mau đi thôi, đừng có làm loạn nữa.”
Nhưng chỉ sau đó có tiếng cười lớn của một học sinh.
“Là người đọc sách mà vì quyền quý thì đạo đức vứt đi, làm quan mà không yêu thương dân chúng có khác nào kẻ cướp đội lốt đâu.” Hắn lớn tiếng tuyên bố: “Phủ tôn đại nhân, nếu như bọn ta chỉ vì được đi thi mà né tránh công bằng trước mắt, vậy thì tốt hơn là không thi cử gì nữa.”
Càng lúc càng nhiều học sinh lên tiếng.
“Chúng ta đọc sách không phải vì thi cử mà là vì theo đuổi công lý.”
“Vi thiên địa lập tâm, vi sinh dân lập mệnh, vi vãng thành kế tuyệt học, vi vạn thế khai thái bình.” (2)
“Nếu như đến dũng khí này chúng ta cũng không có thì còn mặt mũi nào mà đèn sách, còn mặt mũi nào mà làm quan.”
“Học hành như vậy thì về nhà bán khoai còn hơn.”
Tiếng nói vang dậy như sấm, sắc mặt những quan viên và Lý Quang Viễn đều cứng ngắc, những tiên sinh và giáo tập cũng có chút ngơ ngác. Như thể đây là lần đầu tiên họ trông thấy học trò của mình nói ra những câu này... Tựa như có chút lạ lẫm... Còn nữa, khoai lang là cái thứ gì?
Trong những tiếng hò hét, các học sinh không hề ào ào tiến lên mà hầu hết vẫn ngồi tại chỗ.
“Nếu như bọn ta vì đọc sách thì bây giờ sẽ đọc luôn.” Có người lớn tiếng đọc: “Đại học chi đạo, tại minh minh đức, tại thân dân, tại chỉ ư chí thiện” (3)
Vì thế xung quanh nhất loạt vang lên những tiếng đọc.
“Tri chỉ nhi hậu hữu định, định nhi hậu năng tĩnh. Tĩnh nhi hậu năng an, an nhi hậu năng lự, lự nhi hậu năng đắc. (4)
“Vật hữu bổn mạt, sự hữu chung thủy, tri sở tiên hậu, tắc cận đạo hĩ. (5)
“Cổ chi dục minh minh đức ư thiên hạ giả, tiên trị kì quốc; dục trị kì quốc giả, tiên tề kì gia; dục tề kì gia giả, tiên tu kì thân. (6)
Trong chốc lát, những học sinh đang ngồi trên mặt đất đều nhất loạt nghiêng nghiêng đầu ngâm đọc, tiếng ngâm bay vào trời xanh, người nghe kính nể.
Trong Song Viên, sắc mặt của Liêu Thừa trắng bệch, ánh mắt tràn ngập sự phẫn nộ, nghe thấy tiếng đọc từ phía bên ngoài truyền vào, hỏi: “Đây là cái gì?”
Thị vệ đứng bên cạnh buột miệng nói: “ Đây là Tứ thư - Đại học, khi dễ chúng ta chưa đọc qua sách sao?”
Bên ngoài, Lý Quang Viễn sầm mặt lại, đám học sinh này, đám học sinh này!
“Các ngươi còn ngơ ra đó làm cái gì? Các ngươi muốn con cái các ngươi đọc sách ở đây hả?” Một vị quan viên bước lên, nói.
Người lớn đang ngơ ngác lúc này mới có phản ứng, vội vàng lao tới chỗ con mình, khung cảnh lại nhất thời nhốn nháo cả lên.
“Về nhà ngay cho ta.”
“Con muốn ở đây đọc sách. Nếu như cha mẹ bắt con về nhà thì từ nay con không học hành gì nữa.”
“Ngươi không học nữa còn tốt hơn là chết ở chỗ này.”
Những thiếu niên đó bị lôi, bị trói, bị đánh bắt rời đi nhưng bọn họ nhất quyết bám trụ lại tại đó không về, cùng lúc đó những tiếng đọc sách vẫn tiếp tục vang lên.
Đột nhiên có một người chạy tới, đầu của hắn ta bị đánh sứt da, tóc tai bù xù, vừa mưới thoát khỏi sự lôi kéo của gia đình, lấy một viên gạch từ trong giỏ ra, hét lớn
“Không đọc sách thì thà chết còn hơn.” Nói rồi liền cầm viên gạch lên, đập vào đầu mình.
Đi kèm với tiếng hét kinh hãi là một dòng máu chảy xuống khắp mặt, người lớn trong nhà đang hung dữ cũng không dám động tay nữa... Con cái của họ đều là họ cưng chiều nuôi dưỡng, ngày thường chỉ cần con bị đụng vào tường thôi là họ đã đau lòng không thôi, bây giờ nhìn thấy cảnh tượng này đúng là dọa chết họ rồi.
Những người xung quanh đều bất động, tiếng lôi kéo la hét biến mất, tiếng đọc sách cũng ngừng hẳn.
Vị thiếu niên đó dường như không cảm thấy đau, một tay dính đầy máu, một tay nâng sách lên, tiếp tục cất giọng đọc: “Không có tự do chi bằng chọn chết.”
Ánh đuốc bập bùng soi rọi hình ảnh người thiếu niên với khuôn mặt đầy máu, rực rỡ, chói lọi. Những học sinh khác đều ngơ ngẩn đứng nhìn, sau đó toàn thân vì kích động mà phát run lên.
Trên một cây to ven đường gần đấy, vỏ hạt dưa từ trên cây lác đác rơi xuống, cành lá rung rung lộ ra đầu của một người, ánh lửa soi rõ khuôn mặt của người ấy. Tứ Hạt tiên sinh.
Tứ Hạt tiên sinh trợn tròn đôi mắt, thốt lên: “Lợi hại.”
***
(1) Xuất phát từ câu: “Giáo bất nghiêm sư chi nọa.”
(2) Đây là câu danh ngôn của nhà Nho học Trương Tái thời Bắc Tống, được triết học gia đương đại Phùng Hữu Lan xưng là “Hoành Cừ tứ cú”. “Vi thiên lập tâm”: Trời đất vốn vô tâm, thế nhưng trời đất tuần hoàn, vạn vật sinh sôi không dứt, đó chính là tâm ý của đất trời. “Vi sinh dân lập mệnh”: Hàm ý rằng phải vì muôn dân trăm họ, vì bách tính đồng bào vạch ra một con đường đúng đắn, để muôn dân “lập mệnh”. “Vi vãng thánh kế tuyệt học”: Vì những bậc thánh nhân, hiền nhân ngày xưa mà kế thừa và duy trì Nho học. “Vi vạn thế khai thái bình”: Thể hiện lý tưởng vĩnh hằng của Nho học xưa, đó là xây dựng cơ nghiệp thái bình thịnh vượng cho hậu thế muôn đời.
(3) Trích trong “Tứ thư”-“Đại học”, ý chỉ đạo học làm việc lớn là ở chỗ làm rạng tỏ cái đức sáng của mình, thương yêu người dân, đạt tới chỗ chí thiện.
(4) Biết được cái mục đích cần đạt đến mới có thể kiên định. Định rồi mới có thể yên ổn. Yên rồi mới có thể an tâm, thư thái. An tâm rồi mới có thể lo nghĩ mưu sự. Lo nghĩ cho chu đáo sau mới có thể đạt thành.
(5) Mọi vật đều có gốc ngọn, mọi sự đều có đầu đuôi, biết được cái chỗ có trước có sau đó thì đã gần với đạo rồi.
(6) Thời xưa kẻ muốn làm sáng cái đức sáng của mình trong thiên hạ, thì trước hết phải trị được nước mình. Muốn trị được nước mình, thì trước hết phải chỉnh đốn được nhà mình. Muốn tu sửa thân mình, thì trước hết phải làm cho tâm mình được ngay chính...