Một mùa hè nóng hổi, trường học thì lim dim ngủ say mấy tháng trời, còn người có điều kiện thì đi chơi đường xa hay thành phố khác vài tuần, nhiều người ở quê thì về quê quán với ba mẹ làm ruộng nương trong mùa mưa, còn thì vẫn lang thang chơi thăm nhau thôi. Trong một thành phố nhỏ bé đầy với thiên nhiên chùa chiền văn hóa cả ngàn năm, chùa là nơi nghỉ mát hay ngủ trưa của người trong làng khi thảnh thơi không có gì làm.
Tôi cũng là một người mà hay đến lan can chùa ngủ khi rảnh rỗi buổi trưa, trong tuổi còn đi học bên Lào trước năm 1979. Trong đó có một buổi trưa, tôi đang lim dim ngủ với mấy người già cả trong làng mà nằm nghỉ ngơi mỗi người một góc ở lan can im lặng đó. Buổi trưa nay tôi nửa ngủ nửa tỉnh khi hai cái tai của tôi nghe đầy là tiếng người vòng quanh chỗ tôi nằm, tôi cố hé mở mắt ra để coi nhưng lại mở không được và tiếng người trò chuyện đã như kéo dài rồi nghe rõ dần dần:
- Như một đám ma ở vòng quanh chỗ mình đang nằm ngủ đó, hai con mắt như quá nặng không mở được, cứ mãi mãi chìm vào trong cơn ngủ trưa rồi bắt đầu như hiện bóng người trong lòng. Như mơ thấy người đang đông đủ làm đám ma, thấy rõ cả hòm, hình và rõ cả người đến đám ma đang ngồi chơi trò chuyện hay đang nấu ăn. Tôi cố gượng để mở mắt mãi mà không được, trong lòng tỉnh táo như mình đang ngồi chia buồn với một đám ma nào đó, mà ngó mặt người trong đó thì lại chẳng quen ai hết. Tôi ngồi trên một cái ghế, ngó thẳng vào tấm hình ở đầu cái hòm là hình một cô em gái, trong lúc đang tìm kiếm có ai quen mình trong đám ma này không thì bỗng chợt giật mình tỉnh giấc khi tấm hình trao cho một nụ cười thẳng vào tôi. Tôi chợt choàng bật đứng dậy tại chỗ, ngó vòng quanh chỉ thấy mấy người nằm ngủ nghỉ ngơi im lặng vào trong giấc ngủ trưa mùa hè mát mẻ thôi. Tôi không biết nói với ai, hỏi ai, trong lúc này thân thể nổi da gà, da ngỗng không biết sao mà kể cho bạn nghe và hiểu trong hoàn cảnh đó được. Tôi ráo bước về nhà gấp tắm rửa, dù biết là giấc mơ nhưng trong lòng vẫn áy náy, nổi gai ốc giữa buổi trưa chứ không phải ban đêm gì cả. Thôi mình nghĩ là giấc mơ đi cho xong.
Đêm về trong khi đang chìm vào trong giấc ngủ an lành, thì lại bắt đầu nghe tiếng người xôn xao y hệt giống buổi trưa mà mình ngủ ở lan can chùa, tiếng chia buồn, tiếng người trao hỏi nhau, tiếng chuyện trò như cả mấy chục người ngồi vào một chỗ. Xong từ từ trong lòng sáng ra như thấy rõ thêm từng phút từng phút là có một đám ma, giấc mơ y hệt như cuốn phim buổi trưa đã hiện lên đó, rồi trôi đi cho tới tấm hình đó cười thì tôi lại chợt choàng tỉnh giấc trong nửa đêm, lạnh cột sống, rợn cả tóc gáy, không biết làm thế nào nữa, tại sao giấc mơ này lại nửa tỉnh nửa mơ, ngồi một chút rồi nằm xuống ngủ tiếp cho tới sáng.
Thêm một ngày bận rộn trong mùa hè cho đến chiều không được đi ra ngủ trưa hóng mát ở lan can chùa cho đến tối, miệng lẩm bẩm nói: "Nếu đêm nay mà mơ thấy nữa, chắc là một giấc mơ quá lạ trong 3 đêm mà mơ cùng một chuyện y hệt vậy." Rồi đêm đã gọi, thêm một giấc ngủ hồi hộp trong đêm, được một lát thì lại như mơ như tỉnh nữa, tiếng người xôn xao nữa rồi, từ từ sáng ngó thấy là đám ma trong mơ. Tôi cố hết sức mở mắt ra để ngừng giấc mơ lại nhưng làm thế nào cũng không được. Thôi đành cho chìm sâu vào trong cơn mơ, giấc mơ đêm nay cũng y hệt cuốn phim đầu tiên mà ở lan can chùa buổi trưa đó. Lần này thì tấm hình cười rồi nói với tôi là cám ơn đến đám ma chia buồn thì tôi choàng tỉnh giấc. Trong lúc đang mê man với da gà da ngỗng đó, trong lòng chợt choàng ra một chuyện là “ngày mai tôi sẽ đến chùa coi có gì không hay là có đám ma như trong mơ vậy đã xảy ra 2 đêm liền nhau cùng một chuyện".
Lại thêm một ngày dài đằng đẳng bận rộn với công việc nhà trong mùa hè nghỉ học cho tới chiều buông xuôi về đêm mới được rảnh rỗi tắm rửa xong cơm chiều. Tôi dạo bước hóng mát lang thang ra chùa, trong lòng cũng không được nghĩ gì cả với giấc mơ đã hiện 2 đêm liền nhau chung một chuyện đó. Khi tôi dạo bước tới sau chùa, ngó ra đằng trước chùa thì cũng cả 100 thước, tôi thấy đầy là bóng người ở đó, tôi thấy chú tiểu thì tôi mới hỏi:
- Ở đằng trước chùa có gì vậy hay đám ma và bắt đầu từ hôm nào?
Chú tiểu trả lời:
- Cô chết sáng nay ở bệnh viện, cô ở bệnh viện cả tuần rồi, cô là người ở quê, dọc theo sông Mêkông lên cỡ 20 km, đám ma bắt đầu hôm nay, chờ bà con đông đủ mới đi thiêu táng, chắc cũng 2-3 ngày nữa.
Tôi nghe rồi một lát đứng sững, vì trong lòng như nhắc nhủ tôi tới giấc mơ mấy ngày nay. Tôi chậm chậm bước đi ra phía đằng trước chùa nơi đông người đó, trong lòng tôi vừa đi vừa cầu khấn: "Đừng cho tấm hình trên đầu cái hòm đó đúng là cô trong giấc mơ hai đêm nay là được rồi." Vừa bước vừa đi, vừa lạnh cột sống, vừa ngó rồi đứng hình, từ đầu ngón chân đến đầu luôn gai quả sầu riêng mọc lên cùng nhau một lúc, tóc trên đầu bắt đầu đứng lên như bị sét đánh tại chỗ. Tôi mới tới bên hông chùa, muốn bước đi tiếp ra đằng trước để thấy cái hòm với tấm hình người mà đi không được, vì đã đứng hình. Khi tôi thấy tất cả bàn ghế sắp soạn, nơi người ngồi, nơi nấu ăn cho khách đến chia buồn đó, rồi đến cả nét mặt người trong đám ma dù có hơi chập choạng tối nhưng tôi cũng thấy rõ luôn “là tôi đã thấy ở trong giấc mơ 2 đêm nay”. Ông bà ông vải ơi, làm thế nào đây, tôi cố gượng cái bình tĩnh lại thì trong lúc đó có một cô tiếp khách đến hỏi, trời giúp tôi tỉnh lại được, nghe tiếng cô gọi 2-3 lần tôi mới tỉnh được.
Cô mời:
- Mời anh đến bàn ngồi, và cám ơn anh đến chia buồn với đám tang.
Nói xong cô đi rót nước trà cho khách tiếp. Lúc đó, tôi tỉnh rồi nhưng chưa bước đi được một bước nào cả, không biết là đi tiếp ra đằng trước chùa hay là quay về. Trong lúc đang bâng khuâng đó, hình như hai cái chân tôi nó bắt đầu cất bước ra đằng trước chùa chậm chậm, vừa đi vừa ngó lan can nơi người ngồi đó, bắt đầu ngó thấy cái hòm, rồi vài bước chân nữa thì thấy rõ tấm hình người chết đó. Được một câu: “Úi chà! Mình đang ở địa ngục với ma sao đây?" Thế là tôi biến mất luôn. Khi tỉnh lại, tôi chỉ biết đang thở hộc hộc hơn con chó chạy mệt, tiếp theo là tiếng chân hai bạn hàng xóm chạy theo sau, gọi hỏi tôi:
- Có gì mà tóc tai đứng sừng sững như bị ma dọa? Sao mà chạy qua hai đứa đang đứng mà không thấy không biết gì vậy?
Tôi trả lời:
- Ma ma m m m ma!!! hin hình hình!!! nó cười vào mình o ơ ở chùa kìa!!!
Hai đứa bạn vừa cười vừa đạp tôi vài cái nói:
- Cái mặt bạn khi sợ ma nó còn đáng sợ hơn ma nữa, chạy làm chi, tóc tai đứng sững như vậy ma nào mà không sợ, bạn tôi nó ghẹo.
Khi tụi nó sợ ma tôi cười, lần này là phiên tụi nó cười tôi. Lúc tôi đứng ở trước lan can chùa đó, trong tai đã vọng tiếng người gọi và cám ơn đến chia buồn, và khi thấy tấm hình trên đầu hòm đó thì tôi mất hết hồn vía, vì tấm hình đó là đúng với tấm hình trong giấc mơ 2 đêm qua và cũng không biết tôi làm thế nào, như bạn nói tôi chạy qua bạn đang đứng còn không thấy, tôi tí nữa tè ra quần luôn.
Một câu chuyện đã trôi qua lâu rồi, nhưng khi nào trằn trọc khó ngủ thì tôi hay ngồi nghĩ tới giấc mơ và tủm tỉm cười. Đêm nay tôi ngồi ghi xuống chia vui với bạn yêu ma được đọc vui.