Lào trước 1980, ông già hàng xóm kể chuyện từ khi ông còn trẻ trai độc thân nữa:
- Một ngày mùa hè nóng nực, chùa là nơi im lặng và mát mẻ, ông dạo bước ra chùa để ngả lưng buổi trưa như thường xuyên. Nhưng hôm nay khi ông tới gần lan can chùa thì thấy người đông đủ, đang lo lắng làm đám tang, một cô gái miền quê bệnh và chết ở bệnh viện trong thành phố rồi đem vào chùa đó luôn. Ông đứng bên hông chùa ngó một lát rồi ngồi xuống nghỉ ngơi dưới bóng cây xa đám tang cỡ 30 thước.
Trong lúc ông đang lim dim với cơn gió hè buổi trưa đó thì bỗng nhiên ông nghe vọng vào tai tiếng chào hỏi nhè nhẹ bên cạnh ông. Ông cố hé mắt một chút coi thì như 2 con mắt ông mở lớn lên một lúc, khi thấy một cô gái dễ thương cũng ngang ngang tuổi của ông, ngồi xuống trước mặt cô nói:
- Chào, và anh ngồi đây chia buồn với đám tang, tôi rất là cám ơn.
Giọng nói cô nghe lạnh ngắt luôn nhè nhẹ và chậm chậm. Ông mời cô ngồi xuống bên cạnh và chào hỏi chuyện trò dưới bóng mát.
Ông nói:
- Tiếc thay cho cô gái chết đó vẫn còn độc thân mà đã chết, số phận đời thật là ngắn ngủi, rồi hôm nào mới đưa đám ma?
Cô trả lời:
- Hôm nay là thứ năm, chờ bà con đường xa đến đông đủ thì cũng phải là trưa ngày chủ nhật mới được đưa đám ma.
Hai người trò chuyện nhau cũng cả 1 tiếng đồng hồ, ông mới đứng lên đi về và hẹn với cô là trưa mai sẽ tới. Trong lòng ông rất là vui vẻ được tán gái miền quê, lại quá xinh đẹp thiên nhiên nữa. Khi ông quay lưng về trong lòng mong đợi từng phút giờ cho đến ngày mai buổi trưa lè lẹ. Ông là một thợ may quần áo, ông về lục lọi kiếm cho được một cái áo đàn bà mà ông may từ trước đây, ông gói nó lại tử tế chờ ngày mai tặng cho cô gái miền quê dễ thương đó.
Chiều hôm đã tới và xuôi về đêm hôm đó luôn, khi ông ăn cơm chiều tắm rửa xong, lòng ông cứ nhớ tới cô em gái đó, đứng đứng ngồi ngồi thở ngắn thở dài, rồi cũng tới phút giờ quyết định là đi ra chùa chia buồn với đám tang, tay cầm gói quà chiếc áo đó theo đi.
Khi đi tới bên hông chùa như buổi trưa, mấy cô em gái trong làng bận rộn nấu ăn cho người ở quê vào chia buồn rồi ở qua đêm ở chùa cho đến xong đám tang. Ông đứng ngó tìm hình bóng cô em gái mà buổi trưa ngồi trò chuyện nhau mãi cũng chẳng thấy, ông lại quên hỏi tên cô lúc buổi trưa đó, vì cô quá dễ thương nên quên cả hỏi tên tuổi. Người trong đám ma thấy ông đứng thẫn thờ gần đó nên mời ông ngồi xuống nơi bàn tiếp khách. Đôi mắt ông lục lọi nét mặt một cô em gái xinh xinh đó cả tiếng đồng hồ mà chẳng kiếm tìm được. Ông đứng lên dạo bước cho tới nơi nấu ăn bên hông chùa cũng chẳng thấy hình bóng trong lòng gì cả, ông đứng thở dài rồi cất bước về nhà, trong lòng chỉ còn một đường là chờ ngày mai thôi, ông vừa đi vừa lẩm bẩm mong cho được gặp cô thêm lần nữa trưa ngày mai.
Rồi một ngày đã trôi đi, với một người thợ may mà hôm nay may cái quần cũng không thành cái quần, đứng đứng ngồi ngồi, cho tới buổi trưa, tí nữa quên cả ăn cơm trưa, đến nỗi mẹ ông gọi mới biết là mình đói bụng. Xong bữa cơm trưa, ông dạo bước ra chùa và ngồi xuống nơi bên hông chùa như hôm qua, người trong đám tang cũng ngủ trưa vì thức khuya. Khi ông ngồi được một lát thì cũng giống như hôm qua, cơn gió heo may của mùa hè đã kéo 2 con mắt ông như nhắm chặt lúc nào không biết, rồi như ông chìm vào giấc mơ giữa buổi trưa:
- Thấy cô em gái trò chuyện hôm qua đến ngồi bên cạnh, ông chợt choàng mở mắt thì quả thật cô em đó đang ngồi bên cạnh ông thật. Ông rất là vui lòng, ngồi dậy và câu hỏi đầu tiên là:
- Cô tên gì?
Cô trả lời nhè nhẹ:
- Tên em là Mone, đêm qua em đi mượn đồ giúp đám tang rồi khuya em mới về chùa, em không biết là anh đã tới chia buồn trong đêm.
Tay ông cầm cái áo và nói:
- Đây là một cái áo mà tôi may tận tay tôi trong nghề và giữ lại đã lâu ngày, và hôm nay tôi tặng cô cho nó có chủ mới đúng.
Cô cầm lấy chiếc áo đó và cám ơn. Hai người ngồi trò chuyện nhau bên hông chùa cũng gần 1 tiếng mới ra về, từng bước đi về vừa đi vừa tủm tỉm cười cho tới nhà.
Mẹ ngó thấy con trai mình là lạ mới hỏi:
- Con bị ma dọa hay sao vậy? Lúc đứng lúc cười, may cái quần từ hôm qua đến giờ còn chưa xong, tẩn tẩn mát mát gì không biết, chắc con trai mẹ tẩu hỏa nhập ma rồi.
Ông trả lời mẹ ông:
- Bí mật, con dâu mẹ là phải đẹp rồi đó, và thật là bí mật mới đúng.
Bà mẹ ngó mặt ông đang ngồi may và nói:
- Lần đầu tiên trên đời mà thấy con trai mẹ nói về chuyện tán gái, theo mẹ nghĩ chắc là ma đó nó mới xứng với cái mặt nghịch ngợm của con trai mẹ.
Ông trả lời:
- Mẹ không thất vọng đâu mà, bí mật. Rồi ông may quần áo tiếp.
Trong lòng mong chờ cho đến tối lè lẹ để được đi chia buồn với đám ma, để gặp nàng. Đêm nay là đêm thứ sáu chỉ còn đêm mai nữa là xong đám tang, và lan can chùa sẽ trở lại im lặng như xưa.
Lại thêm một đêm thất vọng lang thang tìm kiếm một bóng nàng, lan can nơi để hòm thì toàn là thân nhân người già cả. Sân chùa với bên hông chùa đầy là người đến chia buồn nhưng chỉ thiếu một bóng nàng. Gần 1 tiếng đồng hồ thì ông đi về với tiếng thở than trong lòng.
Thứ bảy, ông không được ra chùa vì việc may quần áo quá gấp, chỉ còn một cái ước vọng là ngày đưa đám ma thì sẽ gặp được cô, lần này sẽ hỏi địa chỉ cô ở đâu, và xong đám tang sẽ đến tán cô tại nhà tiếp, vừa ngồi may mát mát tẩn tẩn, còn bờ môi thì bối rối không ngừng, vừa gấp gáp cho xong việc hết trước giờ đưa đám ma ngày mai là ngày chủ nhật, và sẽ đi đưa đám ma chung với cô cho được. Còn bà mẹ thì ôm bụng cười thấy con trai cưng đang tương tư bà nào không biết, mất cả hồn vía luôn.
Bà mẹ nói:
- Quen một cô đã như vậy nếu quen 5 cô chắc con trai tôi bị mát nặng hơn đó nhiều, chắc đưa vào bệnh viện luôn, hay chết luôn.
Rồi giây phút thơ thẩn mong đợi đã trôi đi cho tới trưa ngày chủ nhật, ông đến chùa trước giờ đưa đám cả tiếng đồng hồ. Ông đứng ở bên hông chùa nơi ông ngồi nghỉ trưa đó ngó tất cả đang bận rộn dẹp dọn chùa và chuẩn bị đưa hòm lên xe.
Chùa cao hơn mặt đường gần cả 4 thước, sân chùa rộng hơn 50 thước là phải thân nhân vác đi bộ cho tới cổng chùa rồi xuống cầu thang, để lên xe, rồi mới đi thiêu táng được.
Bất thình lình trong lòng ông chợt nghĩ ra là:
- Có khi cô bận rộn nên mình ra nơi cổng chùa, trước khi để hòm lên xe chờ, vì tất cả mọi người phải đi qua nơi cổng chùa đó.
Ông rất là có cái hy vọng sẽ được gặp cô và đi theo đám tang luôn. Rồi giờ phút di chuyển đám tang đã tới:
- Ba của cô, hai tay bưng tấm hình cô trên ngực, và 6 người thân nhân vác hòm theo sau với người làng đông đủ.
Ông đang đứng chờ ở cổng chùa, đôi mắt ông cố quan sát cả đám người đang đi ở sau chiếc hòm. Trong lòng ông đang bối rối thì bỗng nhiên tiếng quen quen vọng vào tai ông:
- Em đây nè, anh đang chờ em phải không?
Ông như thót tim mất hồn và ngó vòng quanh cũng chẳng có ai cả. Trong lúc đang bâng khuâng đó như có gì đang hiện và chậm chậm đi tới ông, đó là tấm hình mà ba của cô đang bưng ở trước ngực đó xa ông không tới 3 thước.
Mồ hôi lạnh toát ra tại chỗ, ông đứng hình, da gà da ngỗng nổi ban ngày, mặt đổi màu nửa đen nửa tím tại chỗ. Ông cũng không ngậm miệng xuống được luôn, chỉ 2 con mắt ông di chuyển theo tấm hình cô Mone đang chậm chậm qua mặt ông đang đứng đó. Thêm tiếng nói rùng rợn giữa ban ngày:
- Cám ơn cái áo mà anh may cho em. Rồi tấm hình hé miệng cười vào ông.
Tới khi tấm hình và cái hòm đi qua như ông bị sét đánh tỉnh ngay tại chỗ, bay luôn trong tốc độ sợ ma về nhà, mất hồn mất vía giữa ban ngày, đắp chăn trùm đầu luôn, và nếu là ban đêm sẽ đến cái mức nào đây. Trong nhà tất cả mọi người không có ai nghĩ ra là ông bị ma dọa giữa trưa này, nghĩ là bệnh khẩn cấp tẩn tẩn mát mát hơn một ngày rồi, muốn đưa vào bệnh viện cấp cứu. Bà mẹ nói chờ coi, chờ nghe đã có gì xẩy ra với ông. Một tiếng sau còn chưa tới chiều, tỉnh táo một chút, ông ngồi kể lại câu chuyện cho cả nhà nghe. Ai cũng cười đứt cả ruột luôn, không có một người bênh ông hết chỉ cho một câu đáng đời thôi. Mẹ ông cười khà khà mới nói:
- Cái mặt con trai mẹ tán ma là đúng rồi, còn may áo cho ma nữa, con gái đầy làng không may áo cho đi may cho ma, đó mới là bí mật con dâu đẹp của mẹ.
Ngó cái mặt còn bơ phờ, nói vẫn còn lẩm cẩm, xong ba mẹ mới dẫn ông vào chùa gọi hồn viá lại cho. Khi gọi hồn vía xong thì cũng chiều buông, ông dạo bước ra phía đằng trước chùa nơi làm đám ma coi có thấy cái áo của ông không. Thì cùng lúc thân nhân bà con của cô đi thiêu táng rồi trở về chùa quét dọn, xếp soạn đồ đạc đem lên ghe về quê nhà cho kịp trước tối.
Lời trò chuyện người ta như có gì đã lọt vào tai ông, làm cho nó đứng lên sừng sững như tai mèo rình chuột luôn. Ai cũng thắc mắc là khi mở nắp hòm lên chào tạm biệt cô lần cuối trước khi thiêu. Ai là người nghịch ngợm lén mở cái nắp hòm cô và lấy cái áo phủ lên ngực cô như vậy. Thiệt tình người đã chết rồi còn bị chọc ghẹo.
Ông nghe tới đây thì cái đầu ông nó xùi lông nhím lên luôn, biến về nhà luôn…