Một đôi lần khi thơ thẩn đi trong vườn, Elizabeth tình cờ gặp anh Darcy. Cô cảm thấy trớ trêu không may đã dẫn anh đến nơi không ai buồn đến. Để đề phòng trường hợp này cho lần sau, cô báo cho anh biết trước rằng con đường ấy là nơi cô ưa thích nhất. Làm thế nào việc này xảy ra lần thứ hai thì thật là lạ lùng! Tuy vậy, nó xảy ra, và xảy ra lần thứ ba. Dường như đây là một tính xấu có chủ định, hoặc ý tự nguyện hối lỗi, vì vào các dịp này không phải chỉ có vài câu chào hỏi thông thường và một khoảnh khắc bối rối rồi đi tiếp, nhưng thật ra anh quay lại để cùng đi với cô. Anh không bao giờ nói nhiều, cô cũng không buồn nói hay nghe nhiều, nhưng cô nhận thấy trong buổi đi dạo lần thứ ba, anh đặt những câu hỏi lạ kỳ, không liên quan gì đến câu chuyện – về cảm tưởng của cô khi ở tại Huntsford, về ý tưởng của cô thích đi dạo một mình, ý kiến của cô về hạnh phúc của ông bà Collins. Khi nói về Rosings, việc cô không hiểu rõ về gia cư này, dường như anh có ý muốn mỗi khi cô đến Kent, cô cũng sẽ lưu lại ở đấy. Lời nói của anh chứa ẩn ý này. Có thể nào anh nghĩ tới Đại tá Fitzwilliam trong ý tưởng của anh? Cô đoán, nếu anh có ý gì đấy, anh hẳn bóng gió về việc có thể diễn ra theo chiều hướng ấy. Việc này khiến cô khó chịu một chút, và cô vui thấy mình đã đi đến cánh cổng của vườn rào đối diện khu Tư dinh Cha xứ.
Một ngày, khi cô đang đi dạo và trầm tư về lá thư gần nhất của Jane, vướng bận đến vài đoạn cho thấy Jane đã không viết với tâm tư thoải mái, thay vì bị ngạc nhiên lần nữa vì anh Darcy, cô ngẩng đầu và thấy Đại tá Fitzwilliam đang đi đến. Cô vội giấu đi lá thư và cố mỉm cười:
- Tôi không biết trước rằng anh cũng thích đi dạo theo con đường này.
Anh đáp:
- Tôi đang đánh một vòng quanh khuôn viên theo thói quen của tôi mỗi năm, định kết thúc với buổi thăm viếng toà Tư dinh Cha xứ. Cô đang đi xa thêm nữa không?
- Không, tôi định quay trở lại một lúc sau.
Theo đó cô quay trở lại, và hai người cùng bước về hướng toà Tư dinh Cha xứ. Cô hỏi:
- Có chắc anh định rời Kent vào ngày thứ bảy không?
- Vâng, nếu Darcy không dời lại nữa. Nhưng tôi tùy thuộc vào anh ấy. Anh tùy ý thích sắp xếp công việc.
- Nếu anh ấy không được như ý thích sắp xếp, ít nhất anh ấy sẽ thích có quyền quyết định. Tôi chưa từng biết có người nào thích có quyền làm theo ý mình hơn anh Darcy.
Đại tá Fitzwilliam đáp:
- Anh ấy thích làm theo ý mình. Nhưng tất cả chúng ta đều như thế. Chỉ có điều anh ấy có phương tiện hơn người khác, vì anh giàu, và nhiều người khác thì nghèo. Tôi nói theo cảm tính. Một người con trai trẻ phải tập làm quen với việc tự tiết chế và sự lệ thuộc.
- Theo ý tôi, người con trai trẻ của một Bá tước có thể biết mỗi thứ một rất ít. Bây giờ, nói nghiêm túc, anh đã biết gì về việc tự tiết chế và lệ thuộc? Có khi nào vì thiếu tiền, anh không thể đi đến nơi mình muốn, hoặc không thể mua món mình thích?
- Đây là các câu hỏi về nội bộ gia đình – và có lẽ tôi chưa từng trải qua những khốn khổ như thế. Nhưng trong những việc lớn lao hơn, tôi có thể vẫn còn thiếu tiền. Các cậu trai trẻ không thể cứ muốn cưới ai là cưới.
- Trừ khi họ thích cưới những phụ nữ nhiều tiền, và tôi nghĩ họ thường như thế.
- Thói quen chi tiêu của chúng ta khiến chúng ta bị lệ thuộc quá nhiều, không có mấy người trong tầng lớp của tôi có thể cưới hỏi mà không phải bận tâm đến tiền bạc.
Elizabeth nghĩ, “liệu câu này có nhắm đến mình không?”, và cô đỏ mặt với ý tưởng. Nhưng cô trấn tĩnh lại, vui vẻ nói:
- Xin anh cho biết, cái giá thông thường của người con trai trẻ của một Bá tước là như thế nào? Trừ khi cậu anh họ đang bị bệnh, tôi đoán anh sẽ không yêu cầu trên năm mươi nghìn bảng.
Anh trả lời cô cùng theo cách thức đùa cợt, và hai người ngừng ở đây. Để phá bầu im lặng có thể khiến anh nghĩ cô đang bị xúc động với những lời vừa qua, cô nói:
- Tôi tưởng tượng cậu anh họ của anh dẫn anh đến đây chủ yếu là để có một người sai khiến. Tôi nghĩ anh ấy không muốn lập gia đình nhằm được thoải mái lâu dài như thế này. Nhưng, có lẽ em gái của anh ấy cũng thế, và vì cô ấy được anh ấy bao bọc, anh ấy có thể muốn làm gì với cô cũng được.
Đại tá Fitzwilliam đáp:
- Không, đây là lợi điểm mà anh ấy phải chia với tôi. Tôi cùng với anh ấy bảo hộ cô Darcy.
- Thật thế à? Và xin cho hỏi, anh bảo hộ theo cách nào? Cô ấy có gây khó khăn cho anh không? Những thiếu nữ ở tuổi cô đôi lúc khó quản lý, nên nếu cô ấy thật sự có tính khí nhà Darcy, cô có thể muốn làm theo ý mình.
Khi cô nói, cô để ý thấy anh đang nhìn cô chăm chú, và cách thức anh lập tức hỏi cô rằng do đâu cô đoán cô Darcy có thể gây khó khăn cho họ, khiến cô nghĩ bằng cách nào đấy cô đã đi đến gần sự thật. Cô trả lời thẳng thắn:
- Anh không cần phải lo lắng. Tôi chưa từng nghe ai nói xấu về cô ấy, tôi còn tin chắc cô ấy là một trong những sinh vật dễ kiểm soát nhất trên thế giới. Nhiều phụ nữ tôi quen biết, như bà Hurst và cô Bingley, đều rất mến cô ấy. Tôi nghĩ tôi có nghe nói anh quen biết họ.
- Tôi có quen sơ với họ. Em trai của họ là một người dễ mến – anh ấy chơi thân với anh Darcy.
Elizabeth khô khan:
- À! Vâng. Anh Darcy tử tế với anh Bingley một cách khác thường, và chăm lo cho anh ấy rất nhiều.
- Chăm lo cho anh ấy! Vâng, tôi tin rằng Darcy thật sự chăm lo cho anh ấy trong những việc anh ấy cần chăm lo nhất. Theo những gì Darcy cho tôi biết trong chuyến đi này, tôi có lý do tin rằng Bingley mang ơn anh nhiều. Nhưng tôi phải xin lỗi anh ấy, vì tôi không nên đoán rằng Bingley là đối tượng. Tất cả đều là võ đoán.
- Anh có ý nói gì thế?
- Đây là tình huống mà Darcy dĩ nhiên không muốn mọi người đều biết, vì nếu gia đình Phu nhân biết được sẽ là điều khó chịu.
- Anh có thể tin tôi không tiết lộ ra.
- Cô nên nhớ tôi không có mấy lý do để đoán rằng đấy là anh Bingley. Việc Darcy nói cho tôi nghe chỉ là thế này: anh đã tự khen mình đã cứu một người bạn thoát khỏi những phiền phức của một cuộc hôn nhân khinh suất, nhưng Darcy không nói rõ tên người hay chi tiết nào khác. Tôi chỉ nghi đấy là Bingley vì tôi tin Bingley là mẫu thanh niên có cách cư xử dại dột như thế, và vì tôi biết hai người đã thân thiết với nhau trong cả mùa hè vừa qua.
- Anh Darcy có cho anh biết lý do nào anh ấy muốn can dự như thế không?
- Tôi cho rằng cô gái bị nhiều chống đối mạnh mẽ.
- Và anh ấy đã dùng kỹ xảo gì để ngăn cách hai người?
Fitzwilliam mỉm cười:
- Anh ấy không nói cho tôi nghe về kỹ xảo của mình. Tôi đã kể cho cô tất cả những gì anh ấy nói cho tôi nghe.
Elizabeth không trả lời, tiếp tục bước đi, tâm tư ngập tràn công phẫn. Nhìn cô một lúc, Fitzwilliam hỏi tại sao cô có vẻ suy tư. Cô nói:
- Tôi đang nghĩ đến những gì anh đã kể cho tôi nghe. Cách cư xử của cậu anh họ của anh không hợp với cảm nghĩ của tôi. Tại sao anh ấy muốn làm quan toà cơ chứ?
- Ý cô muốn nói việc anh ấy can thiệp là nhiễu sự phải không?
- Tôi nghĩ anh Darcy không có quyền gì mà phê phán tình cảm của bạn anh là đúng hay sai, hoặc tại sao chỉ dựa trên phán quyết của riêng mình mà anh ấy lại xác định và chỉ đạo bạn mình phải có hạnh phúc theo cách nào.
Cô tiếp, trầm tĩnh lại:
- Nhưng, vì chúng ta không biết chi tiết gì, kết án anh ấy là không công bằng. Không thể giả định là có nhiều tình cảm trong trường hợp này.
Fitzwilliam nói:
- Đây không phải là một phỏng đoán gượng ép, nhưng nó làm suy giảm một cách đáng buồn vinh quang chiến thắng của anh họ tôi.
Anh chỉ nói đùa, nhưng đối với cô, đấy chính là hình ảnh của anh Darcy. Cô nghĩ không nên trả lời, nên cô thình lình nói qua những việc khác cho đến lúc hai người về đến toà Tư dinh Cha xứ.
Ngay sau khi anh khách kiếu từ, khoá mình trong phòng, cô có thể suy nghĩ mà không bị gián đoạn về tất cả những gì cô đã nghe. Không thể cho rằng anh ám chỉ người nào khác ngoài những người cô quen biết. Trên thế gian này không thể có hai người chịu ảnh hưởng to lớn đến thế của anh Darcy. Cô không bao giờ hồ nghi việc Darcy can dự vào những biện pháp nhằm chia cách anh Bingley và Jane, nhưng cô luôn cho rằng cô Bingley là người chủ chốt. Tuy nhiên, nếu tính phù phiếm của anh không làm anh lạc lối thì chính anh là nguyên nhân, chính tính kiêu hãnh và bốc đồng của anh là nguyên nhân khiến Jane đã đau khổ, vẫn còn tiếp tục đau khổ. Anh đã làm tàn lụi mọi hy vọng về hạnh phúc của một con tim thiết tha, khoáng đạt nhất, và không ai có thể nói anh sẽ còn gây thương tổn cho đến bao giờ.
“Cô gái bị nhiều chống đối mạnh” là lời của Đại tá Fitzwilliam, và những chống đối mạnh mẽ này có thể là từ ông chú làm luật sư nơi miền quê và từ một ông chú khác tại London.
Cô nghĩ, với Jane không thể có vấn đề bị chống đối. Chị ấy là cả những gì dễ thương và hiền dịu! Chị có hiểu biết xuất sắc, đầu óc được mở mang, cử chỉ duyên dáng làm mê đắm lòng người. Cũng không có gì đáng chê trách ông bố, vì mặc dù hơi lập dị, ông cũng có những khả năng mà anh Darcy không thể khinh khi, và có vị thế đáng kính mà anh không thể nào đạt đến. Khi cô nghĩ đến bà mẹ, cô có phần bớt tự tin, nhưng cô không nghĩ bất kỳ sự chống đối nào ở đây lại có trọng lượng đối với anh Darcy. Cô tin rằng tính kiêu hãnh của anh sẽ bị tổn thương nặng do anh bạn thiếu vị thế trong xã hội, hơn là do họ kém ý thức. Sau cùng, cô tin chắc rằng anh bị chi phối một phần bởi tính kiêu hãnh xấu xa nhất của anh, một phần bởi anh muốn giữ anh Bingley cho em gái của anh.
Nỗi niềm xúc động và những giọt nước mắt khiến cô bị nhức đầu, đến buổi tối triệu chứng càng thêm nặng, đến nỗi cô không muốn đi đến Rosings để dự tiệc trà, thêm vào đấy là ý cô không muốn trông thấy mặt anh Darcy. Bà Collins thấy cô đúng là không được khoẻ nên không nài ép, cố ngăn anh chồng nài ép cô, nhưng anh Collins không thể che giấu lo lắng rằng Phu nhân Catherine có thể không được vui.