Khi ấy Trấn Nguơn đại tiên nắm Tôn Hành Giả mà nói rằng:
- Ta cũng biết ngươi thần thông quảng đại. Song bởi ngươi vô lễ quá, dầu hay biến hóa cũng ra không khỏi tay áo ta. Vậy ngươi đi với ta đến Tây Phương ra mắt Phật Tổ, thử coi ngài xử ngươi phải thường cây nhơn sâm cho ta chăng? Không lẽ ngươi ngang tàng, mà cãi lẽ cho đặng.
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Ông thiệt là người nhỏ mọn lắm! Muốn cây nhơn sâm sống lại có khó gì, sao ông không nói trước cho rành, để mất công tranh đua cho mất công dữ vậy?
Trấn Nguơn đại tiên nói:
- Ta chẳng tranh nhỏ mọn, thiệt là uổng cây nhơn sâm.
Tôn Hành Giả nói:
- Nếu ông thả thầy và hai em tôi, thì tôi bắt đền cây nhơn sâm sống lại.
Trấn Nguơn đại tiên nói:
- Nếu đặng như vậy thì ta kết làm anh em với ngươi.
Tôn Hành Giả nói:
- Thì ông thả đi, tôi chẳng hề thất tín.
Trấn Nguơn đại tiên nhắm bốn thầy trò dầu trốn đâu cũng không khỏi, truyền tha hết một lần.
Nói về Tam Tạng tuy khỏi trói mà còn nghi không chắc, liền hỏi Tôn Hành Giả rằng: - Ngươi làm sao cho cây nhơn sâm sống lại?
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Tôi đi qua Ðông Dương đại hải, tìm Thánh Lão tiên ông, kiếm cho đặng phương phép khởi tử huờn sanh, về cứu cây ấy.
Tam Tạng hỏi:
- Ngươi đi mấy bữa mới về?
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Nội ba ngày thì về đến.
Tam Tạng nói:
- Ta cũng y như lời hẹn, nếu quá bữa thì niệm chú tức thì.
Tôn Hành Giả vâng lời cân đẩu vân bay mất.
Khi ấy Tôn Hành Giả qua Ðông Dương đại hải, đến núi Bồng Lai, thấy ngoài cửa động Bạch Vân có ba ông tiên đương đánh cờ dưới cội tòng, coi lại là: Phước Tinh với Lộc Tinh, còn Thọ Tinh ngồi coi thắng bại.
Tôn Hành Giả bước tới bái mà nói rằng:
- Chào các em đó.
Tam Tinh xô bàn cờ, đáp lễ hỏi rằng:
- Ðại Thánh đến có chuyện chi?
Tôn Hành Giả nói:
- Ở không vô sự, nên đến thăm chơi.
Thọ Tinh nói:
- Tôi nghe rằng Ðại Thánh theo Thích, bảo hộ Tam Tạng đi thỉnh kinh, sao lại ở không đi dạo?
Tôn Hành Giả nói:
- Thiệt tình không dám giấu các vị; bởi ta nữa đường gặp việc, nên đến cậy giúp một chút, không biết chịu hay chăng?
Phước Tinh hỏi:
- Ðại Thánh gặp việc tại chốn nào?
Tôn Hành Giả nói:
- Tại am Ngũ Trang, núi Vạn Thọ.
Tam Tinh đồng cười rằng:
- Chốn ấy là cung ông Trấn Nguơn đại tiên. Có khi ăn vụng trái nhơn trái nhơn sâm chớ gì?
Tôn Hành Giả cười mà nói trây rằng:
- Dầu ăn vụng, cũng không đáng của bao nhiêu.
Tam Tinh cười rằng:
- Ông giộc nầy không biết khinh trọng! Trái nhơn sâm tên là Vạn thọ thảo huờn đơn. Chúng tôi còn thua Trấn Nguơn nhiều lắm. Vì mình tu luyện mới đặng trường sanh. Còn người ăn một trái cũng sống lâu như trời đất. Phải là quý báu vô giá, sao gọi rằng không đáng bao nhiêu? Coi thử trong ngoài càn khôn, thử ai trồng đặng cây linh ấy?
- Tôn Hành Giả nói:
- Cây linh gì không biết, ta làm đà trốc gốc đứt rễ rồi!
Tam Tinh nghe nói thất sắc, đồng hỏi rằng:
- Làm sao mà trốc gốc đứt rễ lận?
Tôn Hành Giả thuật chuyện lại, rồi nói rằng:
- Bởi vậy tôi mới tìm đến đây, xin có thuốc chi giúp thử, làm sao cho cây nhơn sâm sống lại cứu mới đặng thầy tôi.
Khi ấy ba ông nghe nói, ngồi ngẫm nghĩ hoài, giây lâu đáp rằng:
- Phải chi Ðại Thánh đánh chết loại cầm thú hay là vật ở dưới sông, thì anh em tôi cho chút thuốc bằng móng tay, cứu cũng sống lại, chớ cây nhơn sâm là cây tiên, có thuốc chi mà làm cho sống lại đặng?
Tôn Hành Giả nghe nói, ngồi nhăn mặt buồn xo.
Phước Tinh thấy vậy nói rằng:
- Ðại Thánh phiền não làm chi? Ðây tuy không biết phương chi, chớ tìm nơi khác chắc cũng có thuốc.
Tôn Hành Giả nói:
- Ði tìm chỗ khác, cũng không khó gì, song thầy tôi độ lượng hẹp hòi, có kỳ cho tôi ba ngày, nếu quá thì niệm chú.
Thọ Tinh nói:
- Thôi, Ðại Thánh đừng lo sợ, tuy đại tiên phẩm lớn, song quen biết với chúng tôi. Hèn lâu chưa rãnh mà thăm viếng. Ðể anh em tôi đến Ngủ Trang quán trước thăm đại tiên, sau nói giùm cho Ðại Thánh. Xin Tam Tạng đừng niệm chú cẩn cô. Không biết mấy ngày, đợi Ðại Thánh kiếm đặng thuốc trở về, thì chúng tôi sẽ về.
Tôn Hành Giả mừng rỡ nói rằng:
- Ðặng như vậy tôi cám ơn lắm.
Nói rồi từ giã ra đi.
Còn Tam Tinh là Thiêm Phước, Thiêm Lộc, Thiêm Thọ, ba anh em, kẻ đằng vân người cởi hạc, bay đến am Ngủ Trang.
Các tiên đồng nghe tiếng hạc kêu, chạy ra coi thử.
Khi ấy Trấn Nguơn đại tiên đương đàm đạo vơí thầy trò Tam Tạng, xảy thấy đệ tử vào báo rằng:
- Thưa thầy, có Phước Tinh, Lộc Tinh, Thọ Tinh ở Hải thượng mới đến.
Trấn Nguơn đại tiên ra ngoài nghinh tiếp, Bát Giới thấy ông Thọ, liền níu mà cười rằng:
- Cha chả! Hèn lâu mới gặp lão sói. Sao không đội mão, coi in mọi người ta?
Thọ Tinh mắng rằng:
- Bộ mặt như heo rừng, sao dám kêu ta là mọi chúng?
Bát Giới nói:
- Nếu các ngươi không phải mọi người ta, sao thêm phước và lộc thọ cho chúng. Chẳng phải làm mọi đời hay sao?
Tam Tạng nạt Bát Giới lui riết.
Tam Tạng sửa áo ra ngoài làm lễ Tam Tinh.
Tam Tinh đồng đáp lễ rồi đồng ngồi đạo đàm với nhau.
Lộc Tinh nói:
- Chúng tôi cách Ðại tiên đã lâu, nay cam chịu lỗi. Bởi đại thánh đến động tôi nói chuyện: Làm chết lở cây nhơn sâm, nên đến tôi xin thuốc, chúng tôi không có mà cho. Nên Ðại Thánh phải đi tìm chỗ khác, sợ trễ hẹn ba bữa, Thánh tăng niệm đầu đông. Nên chúng tôi trước là đến thăm, sau xin rộng kỳ cho Ðại Thánh.
Tam Tạng nghe nói, liền dạ và thưa rằng:
- Tôi vâng lời ba ông, không dám niệm chú.
Còn Bát giới ra níu ông Thiêm Phước mà xin trái cây. Móc tay áo, lục lưng quần, kiếm không sót một chỗ.
Tam Tạng cười rằng:
- Bát Giới, mi làm cái bộ gì lạ vậy?
Bát Giới thưa rằng:
- Tại ông ấy hay làm phước, nên mới dám lục lưng.
Tam Tạng đuổi Bát Giới ra ngoài, còm mấy vị tiên ông đàm đạo với nhau.
Nói về Tôn Hành Giả đi khỏi non Bồng Lai thẳng qua núi Phương trượng.
Xảy thấy hương bay hạc ré, coi lại là Ðông Huê đế quân; Tôn Hành Giả bái chào. Ðông Huê đế quân đáp lễ nói rằng:
- Xin ghé nhà tôi uống nước.
Khi ấy Tôn Hành Giả vào động, đương ngồi uống trà.
Xảy thấy một vị đạo đồng bước ra, coi lại là Ðông Phương Sóc.
Tôn Hành Giả xem thấy cười rằng:
- Thằng ăn cắp vặt ở đây sao? Ðế quân không có trồng đào, mi hết trông ăn vụng! Ðông Phương Sóc nói chơi lại rằng:
- Tổ ăn cắp đến đây làm chi? Thầy ta không có luyện thuốc huờn đơn, có đâu mà uống vụng?
Ðông Huê đế quân nói:
- Ðông Phương Sóc đừng vô lễ, coi châm thêm nước cho mau.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Tôi đến cầu Ðế quân làm ơn một việc, chẳng hay chịu giúp cùng chăng?
Ðông Huê đế quân hỏi:
- Chuyện chi nói thử mà nghe?
Tôn Hành Giả thuật chuyện lại, rồi thưa rằng:
Bởi cớ ấy nên đến ông mà xin thuốc.
Ðông Huê đế quân nói:
- Tôi có một thứ thuốc Cửu chuyển thái ất huờn đơn. Cứu người cải tử huờn sanh, chớ cứu cây không đặng. Phải chi cây thế gian hễ còn dễ. Chớ như núi Vạn Thọ là đất phước đức. Am Ngủ Trang là động Tiên Thiên. Cây nhơn sâm hồi lớp Bàn Cổ đến nay, nên không có phương chi mà cứu nổi.
Tôn Hành Giả nói:
- Như ông hết phương, thì lão Tôn xin kiếu.
Nói rồi đằng vân qua núi Ðinh Châu. Thấy mấy ông tiên tóc bạc mà mặt còn trai, ngồi đánh cờ dưới cây đỏ, kẻ thì uống rượu, người lại khảy đàn.
Khi ấy Tôn Hành Giả coi lại là Cữu lão.
Liền la lớn rằng:
- Chín ông già, cho tôi chơi thì đủ chục.
Cữu lão vui cười nghinh tiếp.
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Các ông thiệt thanh nhàn, cầm kỳ thi họa!
Cữu lão nói:
- Phải chi trước Ðại Thánh đừng làm phản, bây giờ nhàn lạc hơn chúng tôi. Song nghe nói nay theo Ðường Tăng mà thỉnh kinh, sao còn đi dạo?
Tôn Hành Giả thuật chuyện vân vân.
Cữu lão thất kinh nói rằng:
- Thiệt Ðại Thánh hay gây họa! Chúng tôi không có thuốc chi!
Tôn Hành Giả nói:
- Chín ông không có thuốc thì thôi, tôi kiếu đi qua chỗ khác.
Cữu lão cầm ở nán ăn ngó sen uống rượu huỳnh tương, Tôn Hành Giả ăn uống rồi, giả từ qua Nam Hải.
Khi ấy Quan Âm đương giảng kinh nơi rừng Tử trước, Mộc Tra và Long Nữ đứng hầu hạ hai bên.
Quan Âm liền kêu Thủ Sơn đại thần, truyền ra rước Tôn Hành Giả.
Nói về Thủ Sơn đại thần ra khỏi kêu lớn rằng:
- Tôn Ngộ Không đi đâu đó?
Tôn Hành Giả ngó thấy, nạt lớn nói rằng:
- Con gấu điên, sao dám kêu Ngộ Không kia, Ngộ Không nọ? Nếu năm xưa ta không thứ, thì mi đã chết tại núi Hắc phong. Nay ngươi theo Quan Âm thành chánh quả rồi, đáng lẽ kêu ta bằng lão gia mới phải chớ!
Thủ Sơn đại thần cười rằng:
- Người xưa nói: Quân tử chẳng nhớ oán cũ, ông còn nhắc lại làm chi? Nay Bồ Tát sai mời ông vào trước tòa sen dạy việc.
Khi ấy Tôn Hành Giả theo Sơn thần, đến làm lễ Bồ Tát.
Quan Âm hỏi:
Ði chuyện chi?
Tôn Hành Giả bạch hết mọi việc...
Quan Âm nói:
- Sao ngươi chẳng đến ta cho sớm, đi qua Hải đảo mà kiếm thuốc ra sao. Nước cam lộ trong tịnh bình, trị cây khô cũng sống lại.
Tôn Hành Giả mừng rỡ hỏi rằng:
- Thuở nay Bồ Tát có cứu cây nào chưa?
Quan Âm nói:
- Năm trước Thái Thượng lão quân có đàn cuộc với ta: Lấy nhành dương liễu trong tịnh bình, đốt trong lò đã khô cháy. Rồi đem ra trả lại cho ta. Ta để trong tịnh bình, bắt hơi nước cam lộ một ngày đêm; nhành dương liễu tươi xanh như cũ.
Tôn Hành Giả cười rằng:
- May lắm, may lắm! Rất đổi đốt cháy mà còn cứu đặng, huống chi trốc gốc mà khó gì. Xin Bồ Tát từ bi cứu giúp.
Quan Âm truyền các đệ tử rằng:
- Các ngươi ở lại, ta đi xong việc rồi về.
Dặn dò rồi cầm tịnh bình đằng vân như chớp.
Chim Bạch anh bay trước, Tôn Ðại Thánh theo sau, có bài thơ làm chứng:
Hào quang tỏ rạng chiếu xung quanh,
Cứu khổ từ bi độ chúng sanh,
Vóc ngọc ngàn thu không vít tích,
Mình vàng muôn kiếp giữ tinh anh,
Tai nàn dưới tục lòng hay xót,
Vật báu trong đời dạ chớ ganh,
Cam lộ nước linh vừa rưới xuống,
Nhơn sâm sống lại lá tươi xanh.
Khi ấy Trấn Nguơn đại tiên đương đàm đạo với Tam Tinh và Tam Tạng, xảy thấy Tôn Hành Giả trên mây nhảy xuống kêu mà nói rằng:
- Có Quan Âm Bồ Tát đến.
Mấy ông kia nghe nói vội ra ngoài ngỏ tiếp nghinh, cùng nhau đồng lạy Quan Âm, rồi rước vào ngồi giữa.
Tôn Hành Giả nói:
- Bây giờ còn sớm, đại tiên thỉnh Bố Tát đi cứu cây nhơn sâm.
Trấn Nguơn đại tiên mừng rỡ, truyần đặt bàn hương án tại vườn, rồi thỉnh Bồ Tát Quan Âm đi trước, ai nấy theo sau.
Ðoạn đến vườn hoa thấy cây nhơn sâm trốc gốc đứt rễ, rụng lá khô nhanh.
Quan Âm truyền Tôn Hành Giả xòe bàn tay trái.
Quan Âm lấy nhành dương chấm nước cam lộ, họa phù khởi tử hồi sanh trong bàn tay, bảo Tôn Hành Giả nắm cái rễ nhơn sâm đợi nước ra thì lấy bầu ngọc mà hứng. Tôn Hành Giả y như lời dặn.
Giây phút nước ra có giọt.
Trấn Nguơn đại tiên truyền đạo đồng lấy chén ngọc bầu ngọc hơn năm chục cái, đem hứng nước đã đầy.
Quan Âm nói:
- Bởi nước ấy kị ngũ hành, nên phải đựng bằng đồ ngọc. Dựng cây dậy bắt trên mà tưới xuống, thì sống lại như thường.
Tôn Hành Giả và Sa Tăng Bát Giới đỡ cây dậy, dện gốc xong rồi, lấy nước trong bầu mà dâng cho Quan Âm Bồ Tát.
Khi ấy Quan Âm cầm nhành dương liễu, nhúng nước trong chén ngọc mà rảy cho cây nhơn sâm, còn bao nhiêu thì tưới dưới gốc.
Niệm chú giây phút, cây nhơn sâm tươi lại, ra lá sum suê, trên cây có hai mươi ba trái.
Nói về Minh Nguyệt và Thanh Phong ngó thấy làm lạ than rằng:
- Khi trước thấy mất nhơn sâm, thì đếm còn hai mươi hai trái. Sao bây giờ sống lại, dư thêm một trái cũng kỳ.
Hành Giả nói:
- Lâu ngày mới biết lòng người. Hồi trước tôi hái trộm có ba trái, còn một trái rớt xuống đất mất đi, tôi hỏi Thổ Ðịa, thì Thổ Ðịa nói. Nó kị đất, rớt xuống thì lặn mất liền.
Bát Giới không tin, cứ nghi tôi ăn trước, bây giờ có thấy hay không?
Còn Quan Âm nói:
- Ta biết cây nầy kị ngũ hành, nên ta cử trước.
Trấn Nguơn đại tiên mười phần mừng rỡ, truyền lấy cái móc vàng hái mười trái.
Rồi mời Quan Âm và mấy vị về am mà đãi, gọi là hội Nhơn sâm quả.
Mời Quan Âm ngồi giữa, Tam Tinh và mình ngồi bên tả, bốn thầy trò Tam Tạng ngồi bên hữu.
Khi ấy Tam Tạng mới biết là vật báu, bắt chước ăn theo.
Chín vị hết chín trái, còn dư một trái cho các tiên đồng chia với nhau.
Có bài thơ khen rằng:
Vạn thọ nam tiên quý lắm ru,
Nhơn sâm trái chín, chín ngàn thu,
Rễ linh rước trước, cây khô héo,
Nước phép nay xem lá bịt bù,
Ba vị làm ơn mà đặng hưởng,
Bốn thầy gây án lại hết thù,
Từ đây tuổi thọ tày trời đất,
Trẻ mãi không già tiếng chẳng tu.
Tiệc rồi Trấn Nguơn đại tiên và Tôn Hành Giả đều tạ ơn Quan Âm, Quan Âm về Nam Hải, Tam Tinh trở lại Bồng Lai.
Trấn Nguơn đại tiên dọn tiệc chay, đãi bốn thầy trò, rồi kết nguyền anh em với Tôn Hành Giả.