Ngày sau thầy trò xin kiếu. Trấn Nguơn đại tiên cầm ở lại sáu bữa mới chịu đưa đi. Tam Tạng từ ăn trái nhơn sâm càng thêm sức mạnh.
Ði hèn lâu tới hòn núi cao lắm, Tam Tạng nói:
- Non cao chắc có yêu quái, các trò phải đề phòng.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Xin thầy đừng lo. Anh em tôi đã hiểu.
Nói rồi cầm thiết bãng dọn đường đi trước, Tam Tạng nói:
- Ngộ Không ta đã đói lòng, ngươi chịu khó xin cơm đỡ dạ.
Tôn Hàn Giả cười mà nói rằng:
- Thầy nói không biết xét, nhà ai trong núi mà xin cơm.
Tam Tạng mắng rằng:
- Sao ngươi không nghĩ lại. Khi bị Như Lai dằng ngươi trong hộp đá tại Lưỡng Giái sơn, tuy miệng nói vang trời, mà chân không đạp đất, ta cứu ngươi khỏi nạn đem theo làm học trò, đáng lẽ ngươi hết lòng với ta mới phải, nỡ nào làm biếng như vậy. Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Ðệ tử cũng hết lòng, nào có làm biếng.
Tam Tạng nói:
- Nếu ngươi không làm biếng sao chẳng chịu đi xin cơm, ta đói bụng đi sao đặng. Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Xin thầy đừng quở trách, tôi biết tánh thầy cao ngạo, nếu chậm trễ thì niệm chú cẩn cô. Vậy xin thầy xuống ngựa ngồi đó, đặng tôi xuống xóm mà xin cơm.
Nói rồi nhảy lên mây, che tay coi bốn phía, coi không thấy nhà ai hết, thấy những cây cối thì nhiều, bên phía Nam có một điển đỏ đỏ, liền nhảy xuống thưa rằng:
- Tôi xem hết bốn phương, không nhà không xóm, phía Nam có một điểm đỏ chắc là có trái đào, xin đi hái cho thầy ăn đở.
Tam Tạng mừng rằng:
- Ðương lúc đói lòng gặp trái đào là quý lắm.
Tôn Hành Giả xách bình bát, nhảy qua hướng Nam mà hái đào.
Lời xưa nói: "Non cao thì có quái, rừng rậm ắt nhiều tinh".
Tại núi ấy có một con yêu, bay trên mây ngó xuống thấy thầy trò Tam Tạng ngồi dưới đất thì mừng rỡ nói rằng:
- May lắm may lắm. Mấy năm nay nghe đồn Ðường hòa thượng là Kim Thiền Tử đầu thai. Nguyên trước tu hành đã mười đời, nếu ăn một miếng thịt Ðường Tăng thì sống lâu lắm! Ngày nay lại gặp thình lình.
Nói rồi nhảy xuống mà bắt, song ngó thấy có Sa Tăng, Bát Giới bảo hộ, e khó nổi ra tay, nên con yêu ấy nghĩ rằng:
- Ðể mình giả dạng khuấy chơi coi thể nào cho biết.
Liền hiện ra nữ tử, tay tả cầm cái xách, tay hữu cầm bình bát, ở bên mé Tây đi lại phía Ðông.
Khi ấy Tam Tạng xem thấy kêu bát Giới mà nói rằng:
- Ngộ Không mới nói chẳng có nhà nào, vậy chớ ai đi đó.
Bát Giới thưa rằng:
- Ðể tôi đi coi thử.
Nói rồi vác đinh ba đi đánh đòng xa yểu điệu, bởi thấy người xinh tốt nên động lòng, liền nói với nàng ấy rằng:
- Chẳng hay cô đi đâu? Và cầm vật chi đó?
Nàng ấy đáp rằng:
- Xách cơm và bình bát đựng bánh in đi trai tăng bố thí.
Bát Giới nghe nói mừng lắm chạy lăn mở, về thưa với Tam Tạng rằng:
- Thầy ôi! Người lành thì trời giúp. Thầy biểu anh hai đi xin cơm, ảnh lại kiếm chuyện hái đào mà ăn trước. Thầy ôi! Ăn đào nhiều thì xót ruột lắm, sao bằng ăn cơm. Người ấy đi trai tăng có saÜn bánh in và cơm sốt.
Tam Tạng nói:
- Mình đi thuở nay bị những yêu quỷ, không gặp một người lành, ai lại đi trai tăng trong núi.
Bát Giới nói:
- Nàng ấy đã đi đến, thầy không tin thì hỏi thử mà coi.
Tam Tạng chấp tay hỏi rằng:
- Nhà cô ở đâu? Vái điều chi mà trai tăng bố thí?
Nàng ấy nói:
- Chốn nầy là núi Bạch hổ, nhà tôi ở phía Tây, cha mẹ tôi tụng kinh làm phước, chồng tôi cũng hiền lành hay bố thí trai tăng, tu kiều bồi lộ, ngày nay có phước mới gặp đặng thầy, xin dùng một bữa cơm cho tôi nhờ công đức.
Tam Tạng còn hồ nghi dục dặc.
Bát Giới nóng họng liền xách cơm chưa kịp ăn.
Tôn Hành giả đã về tới, trợn con mắt coi rõ nàng ấy là yêu tinh, muốn đập một cây thiết bảng.
Tam Tạng kinh hãi kéo Tôn Hành Giả mà hỏi rằng:
- Ngươi hành hung muốn đánh ai đó?
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Ðàn bà ấy không phải là người, thiệt là yêu tinh giả hình mà gạt sư phụ.
Tam Tạng nói:
- Ðừng làm mặt khỉ, cô nầy là người trai tăng bố thí cho chúng ta, sao ngươi nói là yêu quái?
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Thầy biết sao đặng, hồi tôi ở Thùy Liêm Ðộng muốn ăn thịt ai đặng giả dạng như vậy luôn luôn. Phải tôi chậm chân ắt thầy mang hại.
Tam Tạng không tin, cũng nói người tử tế.
Tôn Hành Giả nổi giận nói rằng:
- Tôi biết ý thầy, thấy người thì muốn. Nếu như vậy thì dọn chỗ nhập phòng, chúng tôi đặng uống rượu, còn đi thỉnh kinh thỉnh kệ làm chi.
Tam Tạng nghe mắc cỡ, Tôn Hành Giả nổi nóng đập nàng ấy chết tươi.
Con yêu xuất hồn bay đi, bỏ xác và đồ lại hết.
Khi ấy Tam Tạng run lập cập nói rằng:
- Con khỉ nấy dữ quá, khi không dám đập chết người ta!
Tôn Hành giả thư rằng:
- Xin thầy coi trong xách đựng chi, thì biết chơn giả.
Tam Tạng dở xách không thấy cơm, toàn những giòi bò lúc nhúc, giở bình bát không thấy bánh, chỉ những cóc nhảy lom xom, cũng có ý tin là yêu quái.
Bị Bát Giới gièm siễm rằng:
- Người đàn bà ở đồng, sao gọi là yêu quái! Chẳng qua đại ca giết lỡ, nên mà con mắt mà dối thầy, vì sợ có niệm thần chú.
Tam Tạng nghe lời gièm siễm, niệm chú tức thì.
Tôn Hành Giả la lớn rằng:
- Nhức đầu chết đi thầy ôi! Khoan niệm để tôi nói chuyện đã.
Tam Tạng giận rằng:
- Người tu hành thì giữ lòng từ thiện, sao ngươi vô cớ mà sát nhân. Ði thỉnh kinh làm chi, còn có chuyện gì nữa. Thôi ngươi đi về cho rảnh.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thầy đuổi tôi đi đâu bây giờ?
Tam Tạng nói:
- Ta chẳng nhìn ngươi là học trò, muốn đi đâu tự ý.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thầy chẳng dùng tôi làm đồ đệ, e đi không đến Tây Phương.
Tam Tạng nói:
- Số mạng tại trời, không lẽ ngươi cứu ta cho đặng. Thôi ngươi trở lại cho mau.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thầy ôi! Tôi về cũng không khó, ngặt chưa trả đặng công ơn.
Tam Tạng nói:
- Ta có ơn chi với ngươi mà trả.
Tôn Hành Giả nghe nói quỳ lạy thưa rằng:
- Bởi tôi đại náo thiên cung, bị Như Lai nhốt trong hộp đá, nhờ Quan Âm mách bảo, cám ơn sư phụ cứu ra. Nếu không bảo hộ cho tới Tây Phương, thì là mang ơn mà chẳng trả.
Tam Tạng lòng nhân đức, nghe nói ngọt thì động lòng thương, liền nói rằng:
- Như vậy thì ta dung ngươi một lần. Nếu nết cũ không chừa, ta niệm chú đủ hai chục bận.
Tôn Hành Giả đỡ thầy lên ngựa. Rồi dâng đào ăn ít trái đỡ lòng.
Nói rồi con yêu ấy xuất hồn lên mây.
Nghĩ giận Tôn Hành Giả nên nghiến răng nói rằng:
- Bấy lâu nay nghe tiếng nó phép giỏi tài cao, nay thiệt quả như vậy. Ðường Tăng đã lầm không biết, ý muốn ăn cơm. Ta đợi cuối xuống mà hưởi một cái, thì nắm cổ kéo đi, không dè Tôn Ngộ Không trở về phá đám. Thiếu chút nữa ta xuất hình không kịp, thì chẳng còn hồn. Thù nầy không lẽ bỏ qua đặng! Ðể mình hóa hình nữa mà thử coi thể nào.
Nói rồi hóa một bà già gần tám mươi tuổi. Tay chống gậy tre, và đi và khóc.
Bát Giới ngó thấy rằng:
- Thầy ôi! Không xong rồi! Chắc đại ca đánh con bà nầy chết, nên chống gậy đi kiếm con.
Tôn Hành Giả hét rằng:
- Ngươi hay nói phi lý, nàng hồi nãy lối hai mươi tuổi, bà bây giờ gần tám chục ngoài, lẽ nào sáu mươi mà còn sanh đẻ. Ðể ta đi coi thử, thì biết giả chơn.
Nói rồi đến coi tỏ rõ. Biết là yêu quỷ giả dạng, liền đập chết tức thì.
Con yêu cũng xuất hồn ra nữa.
Khi ấy Tam tạng xem thấy kinh hãi, nhảy xuống ngựa mà nằm. Cứ niệm chú đủ hai chục biến.
Thương hại Tôn Hành Giả nhức đầu quá, nằm lăn lộn khóc mà thưa rằng:
- Thầy ôi! Ðừng niệm nữa, đừng niệm nữa, để tôi thưa một lời nầy.
Tam Tạng giận nói rằng:
- Còn gì nói nữa! Ta đã khuyên ngươi từ thiện, sao còn quen thói hung hăng. Lại đánh chết một mạng nữa.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thầy ôi! Nó không phải là người, thiệt loài yêu quỷ.
Tam Tạng mắng rằng:
- Ngươi là con khỉ nói bậy, yêu tinh đâu mà gặp liền liền. Tại ngươi giết chúng đà hưa tay, hãy đi về cho rảnh!
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thầy đuổi lắm thì tôi cũng phải đi. Song còn một chuyện nên chưa đặng.
Tam Tạng hỏi:
- Còn chuyện chi nữa?
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thiệt tôi không dám giấu thầy. Cách năm trăm năm trước, tôi ở động Thủy Liêm núi Hoa Quả xưng vương làm chúa với loài yêu, từ theo thầy đội cái Kim cô, là quyết làm đệ tử. Nếu nay về còn bị niền đầu niền óc, thì thẹn mặt với anh em. Thiệt thầy không muốn dùng tôi nữa, xin niệm chú tòng cô cho nó rớt xuống, tôi trả Kim cô cho thầy mà về xứ, thì ơn nặng muôn phần. Cũng như công tôi theo thầy bấy lâu nhờ ơn một chút.
Tam Tạng nghe nói kinh hãi đáp rằng:
- Khi trước Quan Âm truyền chú cẩn cô cho ta, chứ không có chú tòng cô nào hết. Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Nếu không có chú tòng cô, tôi quyết theo thầy luôn thể.
Tam Tạng nói:
- Thôi, ta dung ngươi lần thứ nhì, chẳng khá hành hung nữa.
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Từ rày sắp lên không dám cãi nữa.
Liền đỡ thầy lên ngựa mà đi.
Nói về con yêu ấy xuất hồn ra khen rằng:
- Hầu vương con mắt coi hay lắm! Ta biến thế nào coi cũng ra. Nếu qua khỏi bốn mươi dặm đường thì địa phận người khác. Ðể ta giả một lần nữa.
Liền hiện ra một ông già. Tay cầm xâu bồ đề, miệng niệm kinh, tay lần chuổi.
Khi ấy Tam Tạng ngó thấy khen rằng:
- Ðây gần tới cảnh Tây Phương nên ông già đã khòm, còn lần chuổi hột.
Bát Giới nói:
- Thầy ôi! Ðừng có khen. Ấy là nhân mạng đó.
Tam Tạng hỏi:
- Nhân mạng làm sao?
Bát Giới nói:
- Hành Giả giết con rồi đập vợ chết, nên ông ấy đi tìm. Nếu gặp đây ắt là bắt đền nhân mạng.
Tôn Hành Giả nói:
- Ngươi cứ đặt điều cho nhiều chuyện. Ðể ta coi lại cho rõ ràng.
Nói rồi giấu thiết bảng, chạy tới hỏi rằng:
- Ngươi đi đâu mà niệm kinh dọc đường dọc xá? Ta thiệt là chúa yêu, sao ngươi dám làm quỷ. Ta đã biết rồi.
Con yêu nghe qua kinh hãi, không biết trả lời làm sao.
Tôn Hành Giả nghĩ rằng:
- Con quái nầy trốn khỏi hai lần, thì nhọc công mà vô ích. Phải tính một điều cho hay, mới dứt hậu hoạn.
- Thầy ta bị con yêu nầy giả dạng khuấy thầy ta đã ba lần, phen nầy chư thần giữ nó cho ta trừ căn chớ để trốn nữa.
Sơn thần Thổ Ðịa y lời.
Khi ấy Tôn Hành Giả đánh một thiết bảng, con yêu ấy chết ngay, xuất hồn không đặng.
Còn Tam Tạng xem thấy run rét hãi kinh.
Bát Giới cười ngất nói rằng:
- Bữa nay Hành Giả điên rồi, nửa ngày giết hết ba mạng!
Tam Tạng muốn niệm chú, Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Xin thầy đừng niệm chú, giục ngựa đến mà coi! Một đống xương khô rủ tại đó. Tam Tạng xem thấy hãi kinh hỏi rằng:
- Ngộ Không! Người nầy mới chết, sao đã rủ xương?
Tôn Hành Giả nói:
- Nó là Thi ma, xương khô thành quỷ. Nay bị tôi đánh nó biến không kịp, đã hiện nguyên hình. Trên xương sống có bốn chữ Bạch Cốt Phu Nhân, nghĩa là con ma đàn bà bộ xương không mục.
Tam Tạng xem thấy mới tin.
Bị Bát Giới chót mỏ nói dua rằng:
- Thầy ôi! Rõ ràng Hành Giả đánh người lương thiện thác oan. Sợ niệm chú nhức đầu, nên biến hóa dối thầy cho xuôi việc.
Thiệt Tam Tạng hay nghe lắm, tin lời niệm chú tức thì. Thương hại Tôn Hành Giả nhức đầu quá, quì bên đường mà thưa rằng:
- Xin thầy đừng niệm nữa, muốn chi thì nói cho rồi.
Tam Tạng nói:
- Người làm lành như cỏ mùa Xuân; tuy không thấy lớn, mà càng bữa càng thêm. Kẻ làm dữ như đá mài dao, tuy chẳng thấy mòn, mà một ngày một khuyết. Nay mi không chừa thói dữ, đánh chết thêm một mạng là ba. Con khỉ kia! Ta bây giờ không còn cách nào dạy dổ ngươi nữa! Chỉ có một điều quyết đuổi mà thôi.
Tôn Hành Giả nói:
- Thầy giận tôi là oan lắm! Nó chính là yêu quái nhiễu hại! Tôi trừ loài yêu quái cứu thầy, sao thầy nghe lời dèm xiểm, dua nịnh của kẻ bất tài ganh tị, nhẫn tâm đuổi kẻ chân thành đã dày công bảo hộ. Người thai phàm, mắt tục như thầy, dẫu có trung thành cho mấy, rồi một ngày nào cũng hoài công vô ích. Nay thầy đuổi tôi ba lần, lẻ nào mặt dày mày dạn nghe thầy ngày la mắng chửi mãi sao?
Tam Tạng nổi giận nói:
- Con Khỉ đột này buông lời ngạo nghể. Không có ngươi, Sa Tăng, Bát Giái không phò hộ ta đến Tây Phương được sao?
Tôn Hành Giả lắc đầu nói:
- Thầy không biết nghĩ, Khi trước nhờ Lưu Bá Khâm đưa đón, sau có tôi bảo hộ, phá động trừ yêu, hết nạn này tới nạn nọ, mới thu được Bát Giái và Sa Tăng. Thầy nhẫn tâm đuổi đứa trung thành, nghe thằng dua nhịnh! Có phải là được chim bẻ ná, được cá buông câu không? Thầy lại cậy có thần chú Cẩn cô, để khiến người như khiến súc vật, thì sao gọi là tu hành minh chính, đạo đức từ bi? Lại cho kẻ giết yêu cứu mình là sát nhân bất thiện!
Tam Tạng nói:
- Từ nay về sau ta không hề niệm chú nữa.
Tôn Hành Giả nói:
- Tôi không đủ tin lời ấy! Nếu ngày sau thầy mắc nạn, Sa Tăng, Bát Giái cứu không xong, thầy niệm chú Cẩn cô, tôi dù có cách núi, ngàn sông cũng nhức đầu như thường! Lúc đó tôi lại phải băng ngàn vượt biển đến tìm thầy. Như vậy thầy để tôi theo luôn không tiện sao?
Càng nói, Tam Tạng càng thêm căm tức, nhảy xuống bảo Sa Tăng mở gói, lấy bút nghiên mài mực, rồi viết một tờ từ đưa cho Tôn Hành Giả và nói:
- Giấy này làm chứng rằng ta không nhìn nhận ngươi làm đồ đệ nữa và trọn đời ta không niệm chú Cẩn cô, Ngươi mau lui về cho xong chuyện. Nếu không tin ta thề độc đoán cho ngươi nghe.
Tôn Hành Giả lảnh tờ từ, nói:
- Tôi tin lời, xin thầy đừng thề làm gì. Song tôi nghĩ vì theo thầy mới nữa đường, chưa giúp được bao nhiêu công quả, vậy xin lạy thầy một lạy đền ơn.
Tam Tạng quay lưng lãi nói:
- Ta là Hòa thượng hiền lành, không nhận lễ của kẻ hung dữ.
Tôn Hành Giả nhổ ba cái lông, làm phép hóa ra ba Tôn Hành Giả nữa, bao quanh lạy đùa.
Tam Tạng quay phía nào cũng không tránh khỏi.
Lạy xong, Tôn Hành Giả rùn mình thu lông lại, rồi gọi Sa Tăng nói:
- Hiền đệ, em là người hiền từ, tử tế, phải đề phòng thằng mặt heo dua nịnh gièm pha! Nếu gặp yêu tinh dọc đường, em xưng là Tôn Ngộ Không, học trò lớn của thầy, như vậy yêu tinh sẽ sợ anh, không dám làm hại sư phụ.
Tam Tạng nghe nói, ngắt lời đáp:
- Ta là Hòa thượng hiền hậu, không muốn nhắc đến tên người dữ làm gì. Ngươi hãy trở về, đừng nói một tiếng nào nữa.
Tôn Hành Giả thấy thầy chưa nguôi giận, liền Cân đẩu vân đi mất.