Nói về Tam Tạng xem kinh đến canh ba, nghe gió thổi ghê mình, đèn khi lờ khi tỏ, Tam Tạng quá bần thần mỏi mê, cúi gục trên bàn thiu thỉu.
Xảy nghe kêu tiếng thầy ngoài cửa, vía Tam Tạng ngó ra, thấy một ngườin mình mẩy ước dầm, nước mắt nhỏ giọt, đứng ngoài cửa kêu thầy.
Vía Tam Tạng nói:
- Chắc ngươi là yêu quái, mau mau đi chốn khác, chớ khá vào đây.
Người ấy khóc mà bạch rằng:
- Thầy ôi! Tôi có phải yêu quái ở đâu, xin sư phụ coi lại cho kỹ.
Tam Tạng xem rõ, thấy ông ấy: đội mão trẫm, mặc áo vàng, tay cầm ngọc khuê, lưng buộc ngọc đai mặt giống vua Ðông Nhạc, hình như thánh Văn Xương.
Vía Tam Tạng kinh hãi, lạy mà hỏi lớn rằng:
- Bệ Hạ là vua nước nào, nửa đêm đến đây có chuyện chi, xin cho tôi rõ?
Ông ấy nói:
- Tôi là vua nước Ô Kê, thành trì ở hướng Tây, cách đây 40 dặm, năm trước trời hạn, dân đói, bá quan đảo võ không linh, hạn gần ba năm, suối nguồn đều cạn. Thời may có một thầy Toàn Chơn ở núi Chung Nam đến nói rằng: Có tài chỉ đá hóa vàng, biết phép làm mưa nổi gió, nên tôi rất mừng, cầu thầy Toàn Chơn lập đàn đảo võ, phép làm mưa vừa dứt, mưa xuống dầm dề, nước ruộng nổi cao ba thước. Toàn Chơn nói: "Hạn lâu đất khô cho thêm hai tấc nữa. Tôi thấy người tài năng và nhân đức như vậy, nên kết nghĩa anh em, ăn chung một mâm, ngủ chung một chỗ. Cách vài năm, trời xuân đầm ấm, hoe kiểng tốt tươi, tôi đi dạo với Toàn Chơn đến vườn ngự, không biết Toàn Chơn bỏ vật chi dưới giếng Bát giác lưu ly hào quang chiếu lên sáng giới. Toàn Chơn gạt tôi ngó xuống mà coi, liền xô đùa, lấy đá đậy lại, rồi đắp đất trồng chuối lên trên, tôi thác oan ba năm nay, mình mẩy không ráo.
Vía Tam Tạng biết là ma, cả mình mọc ốc, liền gượng hỏi Quỷ vương rằng:
- Bệ Hạ nói chưa rành, tôi lấy làm khó hiểu; nếu mất Bệ hạ, lẽ nào Hoàng Hậu và văn võ không tìm?
Quỷ vương nói:
- Thầy ôi! Tôi nói chuyện nầy nghe càng quái gỡ lắm. Từ khi xô tôi xuống giếng, nó lại hóa hình tôi, về làm vua như thường, ai nấy đều không biết.
Tam Tạng nói:
- Sao Bệ Hạ không đi cáo với Diêm vương?
Quỷ vương nói:
- Toàn Chơn thần thông quảng đại, quen lớn khắp nơi, Thánh hoàng thường thường uống rượi với nó, lại thân với Long Vương. Bầu bạn với thần Ðông Nhạc, anh em với thập điệm Minh vương, tôi biết đi cáo đâu cho đặng.
Vía Tam Tạng nói:
- Bệ Hạ kiện dưới âm phủ còn không được, nay lên dương gian làm chi?
Quỷ vương nói:
- Sư phụ ôi! Nay tôi nhờ Du thần nổi một trận gió, đưa tôi đến đây mà bảo rằng: Bệ Hạ thiếu ít ngày thì mãn hạn ba năm thủy ách. Nay có học trò Ðường Tăng là Tề Thiên đại thánh có tài bắt quỷ trừ yêu, hãy đến cầu thầy cứu nạn. Bởi cớ ấy tôi đến lạy thầy, xin vào nước bắt yêu cho rõ tà chánh, tôi đội đức tái sanh.
Vía Tam Tạng hỏi:
- Bệ Hạ muốn dùng đệ tử tôi trừ nó phải chăng?
Quỷ vương liền thưa:
- Phải".
Tam Tạng nói:
- Nếu bảo đệ tử tôi bắt yêu, thì nó ưa lắm, song trái lẽ nên khó làm!
Quỷ vương hỏi:
- Có chuyện cho trái lẽ?
Vía Tam Tạng nói:
- Bởi yêu quái hóa hình Bệ hạ, nội triều ai nấy cũng lầm, dầu hoàng hậu cho tới cung nga cũng tưởng thiệt Bệ hạ, tuy học trò tôi giỏi, song chẳng dám đánh nó, vì sợ bá quan nói thầy trò tôi quyết đánh vua cướp nước, thì lỗi nọ về tôi, chớ ai biết là đánh yêu, mà giải oan cho bệ hạ.
Quỷ vương nói:
- Tôi còn có thái tử.
TamTạng nói:
- Dầu có Thái Tử, chắc yêu quái cũng đày rồi.
Quỷ vương nói:
- Nó chẳng đày con tôi, song ba năm nay cấm vào cung, nên mẹ con không thấy mặt.
Vía Tam Tạng hỏi:
- Vì cớ nào mà cấm vào cung?
Quỷ vương nói:
- Ấy là yêu đạo đề phòng, sợ mẹ con gặp nhau, luận bàn lậu tiếng chi đó.
Tam Tạng nói:
- Tuy còn thái tử mặc lòng, song tôi biết làm sao cho gặp đặng?
Quỷ vương nói:
- Có khó chi, mai nó đi săn, sư phụ đón đường thì gặp, thuật chuyện lại, ắt nó phải tin.
Vía Tam Tạng nói:
- Thái Tử là tai phàm mắt thịt, ngày nào cũng kêu nó bằng Phụ vương, sợ chẳng tin lời tôi nói.
Quỷ vương nghe nói, liền để Ngọc Khuê xuống mà đáp rằng:
- Như vậy tôi để lại vật nầy làm tin.
Vía Tam Tạng hỏi:
- Vật ấy có tích chi chăng?
Quỷ vương nói:
- Từ khi nó biến thành tôi về cung nói rằng: Toàn Chơn lấy Bạch Ngọc Khuê trốn rồi, nên ba năm nay không có vật ấy. Nếu thái tử nghe nói và thấy của tin, chắc động lòng báo oán.
Vía Tam Tạng nói:
- Như vậy Bệ Hạ đứng ngoài mà đợi, đặng thầy trò tôi thương nghị giúp cho.
Quỷ vương nói:
- Tôi đợi không đặng, để mượn Du thần đem tôi về cung, đặng mách bảo cho Hoàng Hậu rõ, bảo mẹ con nó hiệp ý mới xong.
Vía Tam Tạng gật đầu nói phải.
Quỷ vương từ tạ lui gót.
Vía Tam Tạng theo đưa, vấp cây té nhào, giựt mình thức dậy, miệng kêu đồ đệ liên thinh, Bát Giới thức dậy hỏi rằng:
- Sao chừng nầy thầy chưa ngủ, mà kêu Thổ Ðịa làm chi?
- Tại thầy hay tư tưởng, nên thấy chiêm bao chưa lên non mà sợ yêu quái. Phần thì lo đi Tây Phương diệu vợi, lại thêm nhớ Trường An, cho nên mơ tưởng chừng nào thì chiêm bao chừng ấy. Chớ quyết đi cho tới Tây Phương, không lo sợ chi hết nên chẳng biết chiêm bao là gì.
Tam Tạng nói:
- Ta chẳng nhớ xứ mà chiêm bao, thiệt là điềm lạ lắm!
Nói rồi thuật chuyện vân vân...
Tôn Hành Giả cười rằng:
- Ðiềm chiêm bao ấy là giúp danh tiếng cho tôi, để bắt yêu cho biết rằng chơn giả. Tam Tạng nói:
- Ngươi mở cửa ra xem thử, coi có Ngọc Khuê chăng?
Tôn Hành Giả mở cửa thềm, thấy Bạch Ngọc Khuê bịt vàng rất tốt.
Tôn Hành Giả mừng rỡ, đem vào nói rằng:
- Thầy ôi! Có vật nầy, chắc điềm ấy thiệt lắm. Ngày mai tôi sẽ khởi sự bắt yêu, song thầy phải nghe tôi mới đặng.
Tam Tạng hỏi:
- Ngươi bảo chuyên chi?
Tôn Hành Giả nói:
- Khoan đã, để tôi đưa vật nầy cho thầy, rồi nói chuyện mới đặng.
Nói rồi nhổ lông hóa ra hộp sơn đỏ, để Bạch Ngọc Khuê vào hộp đậy lại, đưa cho Tam Tạng mà dặn rằng:
- Mai thầy bưng cái hộp nầy, ngồi xem kinh dựa bàn Phật, ngoài thì mặc áo cà sa của Quan Âm, còn tôi đi thăm tin Thái Tử, thiệt đi săn thì tôi nhử vào chùa.
Tam Tạng hỏi:
- Ta thấy Thái Tử vô thì nói làm sao?
Tôn Hành Giả nói:
- Thái Tử gần vào chùa, tôi cho thầy hay trước, rồi tôi biến ra hình ông tướng, dài chừng vài tấc mà thôi. Thầy cũng để vào hộp sơn đậy lại, nếu Thái Tử vào lạy Phật, thầy cũng đừng chờ dậy nghinh tiếp chi hết. Cứ ôm hộp ngồi dựa xem kinh, chắc là Thái Tử nổi xung, truyền quân áp bắt. Thầy làm tỉnh đừng sợ chi, dầu biểu bắt, biểu trói, biểu nói cũng đừng nói cùng biểu chém cũng đừng sợ.
Tam Tạng nói:
- Chuyện chi thì chịu, chớ chúng giết cũng chịu thì chết còn gì, cái đó chắc ta không chịu!
Tôn Hành Giả thưa rằng:
- Thầy ôm tôi trong hộp, mà tôi đi cho chúng giết thầy sao? Thái Tử có hỏi, thì thầy nói như vầy: Tôi vâng chỉ vua Ðại Ðường, qua Tây Phương dâng bửu bối mà thỉnh kinh. Nếu Thái Tử hỏi dâng những báu gì? Thời thầy chỉ áo cà sa mà cắt nghĩa rồi nói rằng: Ấy là báu thứ ba, còn thứ nhì thứ nhứt rằng khác, Nếu hỏi vật gì nữa, thì thầy đáp rằng: Trong hộp nầy có một bửu bối biết chuyện một ngàn rưỡi năm. Nói rồi thả tôi ra, tôi sẽ nói chuyện với Thái Tử. Nếu Thái Tử còn ngại, thì có Bạch Ngọc Khuê làm tin.
TamTạng khen rằng:
- Kế ấy hay lắm, song kêu ông tướng bằng bửu bối chi?
Tôn Hành Giả nói:
- Kêu bằng Lập đế hóa.
Tam Tạng mừng rỡ y lời, chẳng bao lâu đã hừng đông nhứt.
Tôn Hành Giả truyền Sa Tăng, Bát Giới bảo hộ thầy, còn mình nhảy lên mây xem thử.
Khi ấy Tôn Hành Giả ở trên cao ngó xuống, thiệt thấy có thành trì, mây sầu dã dượi, yêu khí ê hề.
Xảy nghe pháo nổ một tiếng, người ngựa trong cửa thành Ðông kéo ra, coi bộ đi săn thì phải.
Có một vị đội mão mặc giáp, cầm giáo mang gươm, giắt cung sau lưng, coi bộ như rồng cọp.
Tôn Hành Giả khen rằng:
- Chắc người nầy là Thái Tử, để ta giả ngộ một hồi.
Nói rồi nhảy xuống, hóa ra thỏ trắng chạy ngang qua, Thái Tử xem thấy liền bắn. Con thỏ chạy cách một lằn tên, mà theo hoài không kịp, lần lần đến cửa núi chùa Bửu lâm, Thái Tử nổi giận bắn một mũi tên, Tôn Hành Giả bắt đặng.
Chạy riết vào cửa núi, hiện hình giắt mũi tên trên ngỏ, rồi vào thưa với thầy như vầy: - Thầy ôi! Tôi gạt Thái Tử gần tới.
Nói rồi hóa ra ông tướng.
Tam Tạng để vào hộp đậy lại.
Nói về Thái Tử theo đến cửa núi ngó thấy cây tên, chớ con thỏ đâu mất!
Thái Tử lấy làm lạ than rằng:
- Rõ ràng bắn con thỏ, sao mũi tên ở trên cửa núi chùa Bửu lâm, có khi bạch thố lâu năm, thành tinh sao chớ!
Nói rồi nhổ tên, nhảy xuống ngựa, đi lần vào chùa, các quan quân hộ giá theo sau, các sãi trong chùa đều ra nghinh giá.
Thái Tử vào chùa lạy Phật, rồi ngó lên thấy một sãi, ngồi xem kinh dựa bàn.
Thái Tử nổi giận nói rằng:
- Thầy chùa rừng vô lễ quá, thấy ta đến không chào, lại ngồi làm cách! Quân bắt thầy ấy cho ta.
Quân lính vâng lời, kéo Tam Tạng xuống.
Thái Tử hỏi rằng:
- Ngươi là sãi ở núi nào mới tới?
Tam Tạng bái mà thưa rằng:
- Tôi vâng lệnh Ðại Ðường hoàng đế, đi dâng bửu bối mà thỉnh kinh.
Thái Tử nói:
- Ngươi ở Trung nguyên chắc có nhiếu báu lạ, bửu bối chi ngươi kể ta nghe? TamTạng nói:
- Cái áo cà sa tôi bận đây là báu thứ ba, còn thứ nhứt thứ nhì rằng khác.
Thái Tử nói:
- Áo cà sa ngươi bận có nửa thân mình, còn một bên bày cánh tay có quý chi mà gọi bằng báu?
Tam Tạng nói:
- Áo cà sa tuy vậy mà báu quá chừng, nếu muốn hiểu sự báu, thì nghe bài thơ nầy. Nói rồi ngâm rằng:
Áo tu bày nách chớ nên cười,
Báu lạ chi hơn của Phật trời,
Muôn chỉ ngàn kimgồm mối đạo,
Chín châu tám ngọc nhóm công đời,
Tiên nga dệt nó là đồ quý,
Bồ Tát cho ta phải của chơi,
Dầu chẳng chào vua chưa mấy lổi,
Cừu cha không trả uổng làm người.
Thái Tử nghe thơ nổi giận hét rằng:
- Hòa Thượng cả gan buông lời vô lễ, dầu ngươi khoe áo cà sa là vật trên trời cũng đặng, sao dám nói ta không trả cừu cha, uổng danh Thái Tử? Chẳng hay cha ta bị oan ức chi, bởi đâu ngươi biết, hãy nói cho ta nghe?
Tam Tạng chắp tay thưa rằng:
- Sự ấy tôi không rõ, bởi tại bửu bối trong hộp nầy, gọi là Lập đế hóa. Bửu bối ấy biết việc nămtrăm năm đã rồi, với năm trăm năm tới, cộng một ngàn năm. Bởi Lập đế hóa nói sự ấy với tôi, xin hỏi ra thì rõ.
Thái Tử nghe nói, truyền giở hộp ra thấy có một ông tướng bằng ngón tay, nhảy ra chạy liền.
Thái Tử nói:
- Thứ cái hình mảy mủi, làm sao biết việc xưa sau?
Tôn Hành Giả nghe chê nhỏ liền ngay lưng ra, cao lớn ba thước bốn tấc rưỡi; quân lýnh kinh hãi nói rằng:
- Làm sao mà mau lớn như thổi, chừng ít ngày nửa có khi đứng đụng trời!
Tôn Hành Giả hiện đủ nguyên hình bấy nhiêu mà thôi, không biến cho cao nữa.
Khi ấy Thái Tử lấy làm lạ hỏi rằng:
- Lập đế hóa, Hòa Thượng nói nhà ngươi biết việc quá khứ vị lai, ấy là đánh tay hay xủ quẻ?
Tôn Hành Giả nói:
- Ðừng chi hết mất công, nội trong ba tấc lưỡi nói thấu cả muôn điều.
Thái Tử hỏi:
- Vậy thì ngươi nói thử việc trong nước ta, coi thể nào?
Tôn Hành Giả nói:
- Trong nước khỏi hạn đã năm năm nay, bởi cách bảy năm trước nước Ô Kê bị hạn gần ba năm, đãûo võ hoài mà không linh nghiệm, có một người Toàn Chơn là đạo sĩ núi Chung nam, đến lập đàn đão võ, nước cao ba thước sáu tấc, nên vua kết làm bạn hữu. Có quả như vậy không?
Thái Tử khen rằng:
- Không sai một mãy, vậy xin nói nửa cho đủ điều!
Tôn Hành Giả hỏi:
- Còn ngươi biết ba năm nay ai trị nước Ô Kê chăng? Vì cớ nào mà Toàn Chơn vắng mặt?
Thái Tử nói:
- Thiệt ba năm trước cha tôi ngoạn kiểng với Toàn Chơn, bị nó hóa làm một trận dông giựt Ngọc Khuê của cha tôi mà trốn, nên lịnh truyền bế cửa vường huê, song cha tôi còn nhắc nhở Toàn Chơn vì cảm tình bằng hữu. Còn trị nước ba năm nay là cha tôi chứ ai.
Tôn Hành Giả cười khan.
Thái Tử hỏi hoài cũng chẳng nói.
Khi ấy Thái Tử nổi giận hỏi rằng:
- Sao ta hỏi ngươi hơn mấy lần, cũng không nói lại, cứ cười hoài mà cợt ta?
Tôn Hành Giả nói:
- Còn thiếu gì chuyện mà không dám nói, vì ngại có đông người.
Thái Tử nghe nói cũng phải, truyền quân sĩ ra ngoài, Thái Tử ngồi trên, Tam Tạng đứng dưới, Tôn Hành Giả làm cách nghiêm nghị, nói với Thái Tử rằng:
- Bị gió thổi đi là bệ hạ, cướp ngôi ngồi đó thiệt Toàn Chơn.
Thái Tử quở rằng:
- Ðừng nói sai ngoa mà khốn! Từ khi Toàn Chơn về núi, cha ta trị nước thái bình, nếu phụ vương nghe đặng tiếng nầy, chắc ngươi đứt làm muôn đoạn!
Tôn Hành Giả hỏi Tam Tạng rằng:
- Quả thiệt như vậy hay không, tôi nói Thái Tử chẳng hề tin việc ấy. Thôi thầy đưa bửu bối, mà đổi điệp thông hành, đi qua Tây Phương mà thỉnh kinh, công đâu mà lo chuyện thiên hạ?
Tam Tạng đưa hộp cho Tôn Hành Giả, Tôn Hành Giả dừng mình một cái tự nhiên hộp son mất liền, lấy Bạch Ngọc Khuê đưa cho Thái Tử.
Khi ấy Thái Tử thấy vật cũ, liền sanh nghi nói lớn rằng:
- Như vậy là hòa thượng là Toàn Chơn năm trước, lấy bửu bối của cha ta. Nay giả làm thầy chùa đi dâng vật báu.
Nói rồi truyền quân bắt, Tam Tạng kinh hồn.
Tôn Hành Giả cản lại nói rằng:
- Thái tử đừng lậu, ta không phải là Lập đế hóa, còn có tên riêng.
Thái Tử giận nói rằng:
- Thiệt tên chi thì ngươi nói đi, đặng ta giãi đến pháp ti tra vấn.
Tôn Hành Giả nói:
- Ta là học trò của thầy đây, thiệt tên là Tôn Hành Giả đi thỉnh kinh bên Tây Phương. Hồi hôm thầy ta chiêm bao, thấy Bệ Hạ vế than khóc rằng: Bị Toàn Chơn xô xuống giếng bát giác lưu ly, rồi lấp đá lại. Toàn Chơn hóa hình bệ hạ, chiếm cứ ngôi trời, lại cấm ngươi không cho vào cung và ra vườn hoa, có ý sợ lậu tiếng nên Bệ Hạ cầu thầy ta trừ Toàn Chơn kẻo oan ức, và để ngọc ấy làm tin, lại nói mai, là bữa nay, có Thái Tử săn bắn, nên ta không nài khó nhọc, liền hóa ra thỏ bạc mà dắt vào đây. Sao ngươi thấy vật cũ mà không nhớ cha, ta lấy làm lạ lắm!
Thái Tử nghe nói có gốc, trong bụng cũng hơi tin, song chưa lấy làm chắc vì cha mình còn ngự trên ngai.
Khi ấy Tôn Hành Giả thấy Thái Tử làm thinh ngẫm nghĩ biết ý liền nói rằng:
- Ðiện hạ đừng hồ nghi chi hết, hãy về hỏi thăm Hoàng Hậu, ba năm nay vợ chồng ý ở có giống khi xưa chăng? Ðiện hạ nghe bấy nhiêu, thì đủ biết chơn giả.
Thái Tử nói phải liền bỏ Bạch Ngọc Khuê vào tay áo sửa soạn đi về.
Tôn Hành Giả níu lại nói rằng:
- Nếu binh về thì lậu sự, chi bằng đơn thân độc mã, lén vào thành, đi ngõ cửa sau vào hỏi riêng Hoàng Hậu, chẳng nên nói lớn, cũng chẳng khá nói thầm, nếu nó sanh nghi thì không còn tánh mạng.
Thái Tử y lời ra truyền quân lýnh rằng:
- Chúng bây đóng binh tại đó, ta về có việc gấp, đi rồi trở lại sẽ về thành.