Nói về Tôn Ngộ Không làm chức Tề Thiên Ðại Thánh, không thuộc ngạch nào, chẳng biết phẩm chi, thấy trước cửa có đề năm chữ Tề Thiên Ðại Thánh Phủ, thì tin là chức ấy, ngày ăn tối ngủ, có hai vị tiên lại chầu hầu, dạo chơi khắp cả thiên cung, môt mình thong thả, gặp Tam Thanh thì kêu bằng tướng công, thấy Tứ Ðế thì chào rằng Bệ Hạ! Còn Cửu Diện là chín sao Bắc đẩu, năm tướng Ngủ phương, bốn vị Thiên vương, Nhị thập bát tú, Lục đinh, Lục giáp, năm ông Ngũ lão, các vị thiên thần đều quen biết, kêu bằng anh em! Nay tới hướng Ðông, mai chơi phía Bắc, cứ việc dạo chơi hoài, các vị thiên thần đà lát mặt!
Ngày kia Thượng Ðế lâm trào, có Tinh Dương Hứa Chân quân tâu rằng:
- Tề Thiên Ðại Thánh mỗi ngày dạo khắp các nơi, ở không ắt sanh sự, xin Bệ Hạ cấp cho nó coi một việc mà cầm chân, để khỏi lo sanh tệ.
- Chẳng hay Bệ Hạ đòi Lão Tôn đến ban thưởng vật chi?
Thượng Ðế phán rằng:
- Trẫm thấy khanh ở không, chẳng có phần chi cai trị cho vui, nên đòi khanh vào đây, trẫm giao vườn Bàn đào cho khanh cai trị, coi giữ cho thường, chớ nên sơ hở để chúng phá phách.
Tề Thiên mừng rỡ, tạ ơn rồi lui ra.
Về gần tới phủ, ghé vườn Bàn đào, mới đến cửa ngõ, có Thổ Ðịa giữ vườn ấy đón lại hỏi rằng:
- Ðại Thánh đi đâu đây?
Tề Thiên nói:
- Ta mới vâng chỉ vườn này, nên đến mà tra xét.
Thổ Ðịa làm lễ, rồi kêu các lực sĩ ra dẫn Tề Thiên vào vườn, Thổ Ðịa cũng theo hầu.
Tề Thiên đi coi khắp hết, rồi hỏi Thổ Ðịa vườn này có mấy cây đào?
Thổ Ðịa thưa rằng:
- Nội vườn cộng hết thảy là ba ngàn sáu trăm cây, phía trước một ngàn hai trăm cây bông trái nhỏ, ba ngàn năm mới chín một kỳ, ăn nó thì thành tiên, nhẹ mình mà thêm sức. Còn giữa vườn một ngàn hai trăm cây, bông trái có từng, trái ngọt lắm, sáu ngàn năm mới chín một kỳ, ăn nó thì bay như chim mà trường sinh bất lão. Còn phía sau một ngàn hai trăm cây, chín ngàn năm mới chín một kỳ, trái có gân màu tía, nhỏ hột hơn hết, ăn nó thì sống bằng trời đất.
Tề Thiên nghe nói thì mừng thầm, đếm y số rồi trở về phủ.
Từ đó về sau không đi chơi đâu hết, hễ năm ba bữa thì ra vườn đào một lần, đi thì có Thổ Ðịa và Lực sĩ với Tiên lại theo hầu.
Ngày kia thấy vườn đào có trái chín, tìm tâm muốn nếm cho biết mùi, ngặt quan hầu theo hoài, làm sao mà ăn lén cho đặng.
Tề Thiên kiếm kế mà nói rằng:
- Thôi, các ngươi ra ngoài cửa mà giữ cửa vườn, để ta ở nhà mát mà nghỉ một chút.
Ai nấy đều vâng lệnh mà lui ra hết.
Chừng đó Tề Thiên lại nhà mát cởi đồ y phục ra, nhảy phóc lên cây đào, lựa trái nào chín mùi thì hái mà ăn tươi, làm một bụng lứ lừ mới nhảy xuống, bận áo đội lại xong rồi, ra cửa kêu Tiên lại về phủ.
Từ đó sắp sau, bắt bén, làm thế đó hoài, làm riết gần hết vườn đào!
Ngày kia Vương Mẫu nương nương ở cung Diêu Trì tại hướng Tây (Bà này là chúa mấy vị tiên nữ), đến kỳ đào chín sửa soạn làm hội Bàn Ðào, bèn sai bảy nàng tiên bận bảy sắc áo, là: Thanh y tiên nữ, Huỳnh y tiên nữ, Tạo y tiên nữ, Tố y tiên nữ, Hồng y tiên nữ, Tử y tiên nữ, Lục y tiên nữ, xách giỏ lam đi hái trái Bàn đào.
Khi bảy nàng tiên đến cửa vườn, thì thấy có Thổ Ðịa, Lực sĩ và Tiên lại giữ cửa.
Bảy nàng tiên nói:
- Chúng tôi vâng lệnh Vương Mẫu đến đây hái đào về làm hội.
Thổ Ðịa nói:
- Khoan vào đã, các cô! Xưa khác nay khác. Vả Thượng Ðế có sai Tề Thiên Ðại Thánh cai trị vườn này, chờ chúng tôi thưa lại đã.
Thất tiên hỏi:
- Tề Thiên Ðại Thánh bây giờ ở đâu?
Thổ Ðịa nói:
- Ðại Thánh ở trong vườn, đương ngủ trong nhà mát.
Thất tiên nói:
- Chúng tôi đi có giờ khắc, chẳng dám trễ lâu, xin ông dắt vào nhà mát mà ra mắt, chớ biết chừng nào ngài dậy mà chờ!
Thổ Ðịa nghe các tiên nói phải, liền dắt Thất tiên nữ vào nhà mát, thấy áo mão để đó mà không biết Ðại Thánh đi đâu, kiếm cùng vườn mà chẳng thấy!
Té ra Ðại Thánh ăn vụng no rồi biến hình ra nhỏ còn hai tấc, chun nằm trong hột đào mà ngủ, nên kiếm không đặng.
Còn Thất tiên nữ nóng về nên nói rằng:
- Chúng tôi vâng lệnh Vương Mẫu đến đây, mà kiếm Ðại Thánh chẳng đặng, lẽ nào dám về không!
Tiên lại nói:
- Ðại Thánh hay dạo đã quen, chắc là đi tìm bạn, các cô vâng chỉ thì hái lần đi, chừng Ðại Thánh về, chúng tôi sẽ thưa lại.
Thất tiên nữ y lời, ra vườn trước hái đầy ba giỏ. Rồi lại vườn sau không thấy đào chín, còn những trái xanh, là bị Tề Thiên ăn hổn!
Thất tiên nữ nói:
- Lạ này, hội này là hội lớn, chánh chín ngàn năm, sao vườn này không có trái chín, hái sao cho đầy một giỏ.
Bởi vườn sau trái ít, nên hái đặng bảy giỏ mà thôi. Ba thứ đào vì sao lại chín một lượt? Là vì ba ngàn năm chín một thứ, hái hai giỏ, hội nhỏ; sáu ngàn năm chín một thứ nữa, hái hai thứ đặng sáu giỏ thì hội trung, đến chín ngàn năm chín một thứ nữa, đặng bảy giỏ nên chín ngàn năm thì đại hội.
Khi Thất tiên nữ kiếm khắp vườn, thấy phía nam trái đào ở trên nhành nửa xanh nửa đỏ.
Thanh y tiên nữ kéo nhành ấy xuống, Huỳnh y tiên nữ hái rồi, Thanh y tiên nữ buông nhành đào bật lên.
Tề Thiên té nhào xuống, giật mình thức dậy, hiện hình rút thiết bảng hét lớn rằng:
- Chúng bây là yêu quái ở đâu? Sao dám cả gan hái đào trộm.
Thất tiên nữ hãi kinh đồng quỳ xuống mà thưa rằng:
- Chúng tôi không phải yêu quái, thiệt là Thất tiên nữ vâng lệnh Vương Mẫu hái đào làm hội, có trình Thổ Ðịa, vào kiếm Ðại Thánh không đặng, chị em tôi sợ trễ nên phải hái lần, xin Ðại Thánh bớt giận và tha tội.
Tề Thiên nghe rõ thì đổi giận làm vui mà nói rằng:
- Thôi, các tiên nga chờ dậy. Chẳng hay Vương Mẫu làm tiệc đãi ai?
Thất tiên nữ thưa rằng:
- Lệ thường thì mời Phật Tổ bên Tây Phương, Quan Âm bên Nam Hải, Sùng Ân bên Ðông huê, Huỳnh Linh bên Bắc địa, Huỳnh Giác ở Trung ương và Tam Thanh, Tứ đế, Thái Ất, Bát tiên, Ðịa tạng vương, Thập điện, Tứ Hải long vương, và các vị thần tiên tinh tú, đồng hội tề, rước Thượng Ðế qua phó Bàn Ðào.
Tề Thiên hỏi:
- Có thỉnh ta chăng?
Thất tiên thưa:
- Chúng tôi không nghe nói.
Tề Thiên nói:
- Ta làm chức Tề Thiên Ðại Thánh lại có công giữ vườn sao không mời ta dự tiệc.
Thất tiên nữ thưa rằng:
- Lệ cũ thì vậy, chớ kỳ này không biết thế nào?
Tề Thiên nói:
- Phải, thôi, các cô đứng cho vững đã.
Nói rồi niệm chú làm phép định thân, chỉ các tiên nga mà nói rằng:
- Ðứng đó, đứng đó!
Thất tiên nữ đứng như trời trồng.
Tề Thiên thấy các tiên nữ trơ trơ dưới cội đào, liền nhảy vào nhà mát mặc áo đội mão, rồi cân đẩu vân đi phó hội trước, xảy gặp Xích Cước đại tiên.
Tề Thiên sinh ra một kế, liền bái mà hỏi rằng:
- Chẳng hay ông đạo đi đâu?
Xích Cước đại tiên nói:
- Tôi đi phó hội Bàn Ðào.
Tề Thiên nói:
- Thượng Ðế khen tôi có tài cân đẩu vân hay lắm, nên sai tôi đón các thần tiên mà dặn rằng: "Lệ này phải hội tề tại đền Thông Minh; tập lễ xong rồi, sẽ hội Bàn Ðào luôn thể".
Xích Cước ngỡ là thiệt cải lệ, nên quay lại đi qua Thông Minh điện.
Còn Tề Thiên thấy Xích Cước đi xa rồi niệm chú... Biến hình ra Xích Cước, rồi riết qua hội Bàn Ðào.
Khi vào tới Bửu các, thấy tiệc dọn chỉnh tề, những đồ mỹ miều kể đà không xiết, mà không có rượu với đào, và chưa thấy ai dự tiệc.
Tề Thiên muốn làm lén ba miếng, xảy có mùi rượu bên phía Ðông phất qua thơm nực mũi, Tề Thiên bước qua thấy hũ rượu rất ngon thì bắt thèm, ngặt có quan canh, biết làm sao đặng! Liền nhổ lông bỏ vào miệng nhai nhỏ phun ra, hóa ra con buồn ngủ bay đậu trên mặt quân canh, quân liền ngủ gục hết.
Lúc này Tề Thiên làm lộng, lựa mấy ngón nhất hạng bưng qua phía Ðông mà ăn, nên cổ bàn lỡ hết.
Tề Thiên ăn đồ no nốc, uống rượu say mềm! Nghĩ rằng:
- Không xong, khi mình giữ vườn thì lựa đào ngất ăn hết, nay lại ăn vụng làm lỡ hết cổ bàn, khui hết mấy chinh rượu mà uống! Nếu đến chừng khách tới, thì chúng bắt chẳng sai, chi bằng lén lén về dinh mình mà ngủ, dầu có lậu ra cũng dễ chối.
Làm tuồng tỉnh táo riết về phủ Tề Thiên, nhằm lúc say ba ngù, đi lạc qua cung Ðâu Suất.
Khi ấy Tề Thiên thấy bảng đề Ðâu Suất cung thì sực nhớ rằng:
- Cung Ðâu Suất là chỗ Thái Thượng lão quân ở, nếu vậy mình đã đi lạc xa rồi! Xưa rày cũng lâu đến ông này, sẳn dịp ghé thăm luôn thể.
Nói rồi sửa bước vào, chẳng dè ông Thái Thượng mắc giảng kinh trên lầu với ông Nhiên Ðăng, các đệ tử đều đứng hầu nghe giảng, nên Tề Thiên vào cung Ðâu Suất không thấy một người, liền đi thẳng vào phòng, thấy trong năm cái bầu đựng những thuốc kim đơn.
Tề Thiên mừng quá nói rằng:
- Từ mình thành tiên tới nay, biết thứ thuốc này là quý, song chưa đặng luyện chế mà cứu người, may gặp vật này, mà không có chủ, vậy mình uống thử ít viên.
Nói rồi trút bầu thuốc bỏ vào miệng nhai nuốt.
Tề Thiên làm một hơi sạch trơn trong bầu chẳng còn huờn nào hết, nhờ thuốc dã rượu hết say giựt mình ngẫm nghĩ rằng:
- Không xong rồi, họa lớn bằng trời, không phải dễ! Nếu Thượng Ðế hay đặng ắt tánh mạng chẳng còn! Chi bằng chạy về động Thủy Liêm mà trốn.
Nói rồi nhảy tới Tây Thiên Môn, tàng hình ra khỏi cửa, cân đẩu vân nhảy xuống Hoa Quả Sơn, kêu lớn rằng:
- Chúng bây ôi! Ta đã về đây!
Yêu tinh và quần hầu quỳ lạy mà thưa rằng:
- Ðại Thánh nỡ nào bỏ chúng tôi lâu quá vậy!
Tề Thiên nói:
- Không bao lâu mà!
Vừa nói vừa đi vào động, Tứ kiện tướng lạy mừng rồi hỏi rằng:
- Ðại Thánh đã ở trên trời một trăm mười một năm, chẳng hay làm chức chi vậy?
Tề Thiên nói:
- Ta nhớ đâu ba bốn tháng, mà dưới thế này đến một trăm mười một năm! Nói cho phải, chuyến này khá. Thượng Ðế hậu đãi và phong cho Tề Thiên Ðại Thánh.
Lại thuật hết các công chuyện từ khi đi cho đến về đây. Yêu quỷ và quần hầu mừng rỡ, rót rượu nước dừa dâng lên. Tề Thiên hớp một miếng, rồi phun phèo phèo, nhăn mặt mà rằng:
- Uống không đặng! Hồi sớm ta lại cung Diêu Trì uống những quỳnh tương tiên tửu, hơi thơm ngát, vị ngạt ngào, thương hại cho chúng bây biết làm sao mà uống cho đặng đồ quý ấy! Vậy thì ta lén lên trộm về vài hủ các ngươi uống một đứa một chút cũng đặng trường sinh.
Yêu quỷ và quần hầu tạ ơn, Tề Thiên Ðại Thánh ra khỏi cửa động làm phép tàng hình, cân đẩu vân lén vô cung Diêu Trì, thấy quân canh còn ngủ!
Tề Thiên lựa hai hủ lớn cập nách, còn hai tay xách hai hủ nữa là bốn hủ, rồi tàng hình đem về động, làm hội tiên tửu uống với yêu quái và quần hầu.
Nói về Thất tiên nữ tới mười hai giờ mới tan phép định thân, đồng xách giỏ hoa lam về tâu với Vương Mẫu rằng:
- Chúng tôi hái hai vườn đào trước y số, đến vườn đào sau không còn một trái. Chắc Tề Thiên Ðại Thánh ăn vụng hết. Chị em tôi đương kiếm đào, xảy đâu Ðại Thánh nhảy ra hành hung muốn đánh, hỏi hội này mời ai, chúng tôi nói theo lệ cũ, rồi Ðại Thánh làm phép định thân, đến bây giờ chúng tôi mới tỉnh hồn về đặng.
Lúc ấy Vương Mẫu nghe nói nổi giận, liền vào tâu với Thượng Ðế...
Xảy có quân canh vào tâu:
- Không biết ai ăn vụng lỡ cổ bàn hết, và uống rượu, lại lấy mất hết bốn hủ quỳnh tương lớn.
Kế Tứ đại tiên sư vào tâu rằng:
- Tôi chế thuốc Cửu Chuyển kim đơn, đặng làm hội Ðơn Ngươn, chẳng biết ăn trộm ở đâu mà trút hết năm bầu. Xin Thượng Ðế cho người tra xét.
Thượng Ðế nghe tâu lấy làm lạ.
Xảy thấy Tiên lại vào tâu rằng:
- Tề Thiên Ðại Thánh đi dạo hôm qua tới bữa nay chưa về.
Thượng Ðế sanh nghi!
Kế Xích Cước đại tiên vào tâu rằng:
- Hôm qua tôi vâng lệnh Vương Mẫu phó hội Bàn đào, gặp Tề Thiên Ðại Thánh nói với tôi rằng: Bệ Hạ dạy tôi đến Thông Minh điện diễn lễ rồi sẽ phó hội Bàn đào, tôi trở lại đền Thông Minh hôm qua tới nay, mà chẳng thấy tin giá ngự nên tôi phải đến đây đợi lệnh.
Thượng Ðế kinh hãi phán rằng:
- Trẫm không truyền chỉ đòi hiền khanh, chắc là Ngộ Không nó gạt khanh đó. Vậy thì Linh Quan đi xét bắt Ngộ Không về đây coi nào!
Giây lát Linh Quan đi xét ra rõ cớ ấy, trở về mà tâu rằng:
- Các việc ấy đều nơi Tôn Ngộ Không hết; nay nó đã trốn về núi Hoa Quả động Thủy Liêm, đang làm tiệc tiên tửu ở dưới là rượu nó ăn trộm đó.
Thượng Ðế nghe qua nổi trận lôi đình, hạ chỉ đòi bốn vị Thiên tướng, Lý Thiên Vương, Na Tra, Nhị thập bát tú, Cửu Diện tinh quân, Ngũ Phương yết đế, bốn vị Công Tào, các vị Thiên thần dẫn mười muôn thiên binh xuống vây núi Hoa Quả, bắt cho được Tôn Ngộ Không đem về trị tội.
Khi ấy chư thần tướng dẫn mười muôn binh xuống vây núi Hoa Quả, Lý Thiên Vương truyền trên bủa lưới khắp trời, gọi là Thiên la, dưới bủa lưới khắp đất, gọi là Ðịa võng, trên chín lớp lưới, dưới chín lớp lưới, cộng lại là mười tám lưới.
Trước sai mấy vì sao dữ tợn, kéo binh tới trước động Thủy Liêm khiêu chiến.
Khi tới động, Cửu Diện tinh quân kêu rằng:
- Ðại Thánh ở đâu? Chúng ta vâng chỉ đến đòi Ðại Thánh về trời, nếu bất tuân thì bị giết cả động.
Tiểu yêu về báo lại...
Tề Thiên đang nhậu với Tứ kiện tướng quân và các Yêu vương, nghe báo chẳng hề sợ sệt, lại ngâm thơ rằng:
Ngỏa nguê tiệc rượu lại ngâm thi,
Bao quản ngoài tai tiếng thị phi.
Ngâm đặng hai câu, có quân vào báo rằng:
- Cửu Diện hung thần nhục mạ lắm!
Tề Thiên cười rằng:
- Kệ nó đừng báo làm chi, cứ đóng cửa cho chặt.
Nói rồi ngâm hai câu nữa:
Thơ rượu sẳn vui ngâm lại nhậu,
Công danh chỉ tính kiếp cùng chầy.
Kế tiểu yêu vào hớt hải báo rằng:
- Ðại Thánh ôi! Không xong! Chín vị hung thần phá hư cửa động rồi.
Tề Thiên nổi giận nói rằng:
- Ta say quá, thôi Ðộc Giác quỷ vương dẫn bảy mươi hai chúa động ra trước, còn ta với Tứ kiện tướng theo sau. Ðộc Giác quỷ vương vâng lệnh dẫn bảy mươi hai chúa động xông ra, bị Cửu Diện chận đánh nên phải thối lại, ra không khỏi động!
Kế Tề Thiên xách thiết bảng tới hét lớn rằng:
- Tránh Tránh.
Ðộc Giác và bảy mươi hai chúa động tránh vẹt hai bên.
Tề Thiên xông ra đánh Cửu Diện phải lui ra cửa động.
Cửu Diện nói rằng:
- Bật Mã Ôn không sợ chết, ngươi phạm tội trời:
1.) Ăn vụng Bàn đào.
2.) Uống lén rượu ngự tửu.
3.) Ăn vụng cổ bàn của Vương Mẫu.
4.) Lén uống thuốc kim đơn của Lão quân.
5.) Ăn trộm ngự tửu đem về làm tiệc, nay còn cự chống cho thêm tội nữa sao?
Tề Thiên cười ngất nói rằng:
- Năm điều đó quả có, ta không thèm chối, mà bây giờ chúng bây muốn cái gì?
Cữu Diện nói:
- Nay Thượng Ðế sai chúng ta xuống bắt ngươi, ngươi mau chịu phép, kẻo liên lụy cả động.
Tề Thiên nổi giận nói rằng:
- Chúng bây là đồ khốn, tài phép bao nhiêu mà nói lớn lối! Ta đập một cây cho rồi đời.
Cửu Diện hổn chiến, bị Tề Thiên mạnh mẽ qua, Cửu Diện đánh không lại vụt chạy hết, về trại thưa rằng:
- Hầu yêu mạnh bạo vô cùng, chúng tôi đánh không lại.
Lý Thiên Vương sai bốn vị Thiên Vương dẫn Nhị thập bát tú kéo binh ra vây phủ.
Tề Thiên chẳng hề nao núng, dẫn bốn tướng mạnh và Ðộc Giác quỷ vương với bảy mươi hai động chủ ra cự địch.
Ðánh từ giờ thìn cho đến mặt trời lặn, Ðộc Giác quỷ vương và bảy mươi hai chúa động đều bị thiên thần bắt hết, trừ ra có Tứ kiện tướng chạy khỏi.
Còn đó Tề Thiên đương đánh với Tứ vị Thiên vương, Lý thiên Vương và Na Tra thái tử, Tề Thiên nhổ một nắm lông bỏ vô miệng nhai nhỏ phun ra, hóa hình Tề Thiên vô số, đều cầm thiết bảng trợ chiến với mình.
Tứ vị Thiên vương, Lý Tịnh Na Tra đều bại tẩu! Tề Thiên dùn mình thâu lông lại, về tới cửa động, thấy Tứ Kiện Tướng dàn quân nghinh tiếp.
Tứ Kiện Tướng khóc ba tiếng, rồi cười ba tiếng.
Tề Thiên hỏi:
- Vì cớ nào đã khóc lại cười?
Tứ Kiện Tướng thưa rằng:
- Khóc là khóc bảy mươi hai chúa động và quỷ vương bị bắt, còn cười là mừng Ðại Thánh thắng trận mới về.
Tề Thiên nói:
- Sự chinh chiến thắng bại là việc thường, hơi nào mà buồn bực. Chúng ta ăn cho no, ngủ cho khỏe, mai bắt Thiên Vương lại mà báo thù.
Chúng khỉ đều thỉnh lệnh.
Nói về Lý Tịnh thâu binh, các Thiên Vương về dưng yêu quái hổ hang rất nhiều, mà bắt không đặng một con khỉ.
Lý Thiên Vương truyền Thiên binh treo lục lạc theo Thiên la Ðịa võng, hễ nghe rung lục lạc thì đón bắt, đừng cho yêu hầu trốn thoát.