Phạm tiên sinh thấy trái phải đều là người mình bèn nói: “Trừ chúng ta, đương sai nơi này đều là người bản địa. Ta mới tra xét, phía trước một nửa đều là người Dương gia, thừa lại mấy nhà chia đều. Chỉ có mấy bộ khoái là có họ pha tạp, Bộ đầu họ Hầu.”
La Y xem như đã hiểu, thì ra là thu phục trưởng bối nhà các ngươi, xem các ngươi còn nhảy lên thế nào! Dung Nghi tốt xấu đã được huấn luyện dọc đường đi, Phạm tiên sinh nhắc một chút là hiểu. Dung Nghi lập tức viết bái thiếp, ước định ngày mai đăng môn bái phỏng, bữa ăn thì ngày sau bàn lại, còn nhiều thời gian vân vân.
Đương nhiệm tộc trưởng Dương gia Dương Hưng Thịnh nhận được bái thiếp, gật đầu mỉm cười. Nói với đứa con: “Vị quan này là kẻ thức thời.”
Trưởng tử Dương gia Dương Thịnh Vân lại lạnh nhạt: “Mặc kệ hắn là quan nào, đến cũng phải gõ rồi mới nói sau.”
Dương Hưng Thịnh quát: “Thu hồi bộ dạng lông bông này của con đi, còn phải thi công danh đấy, học một chút đi!”
Dương Thịnh Vân thưa vâng, đi an bày công việc tiếp đãi Huyện lệnh ngay. Huyện lệnh nể mặt, bọn họ cũng phải thức thời mới được. Cùng nể mặt nhau, kế tiếp mới dễ ở chung.
La Y đóng gói N phần đặc sản kinh thành, lại mua thêm mấy thứ ở địa phương, dùng giấy dai cứng rắn gói lại. La Y còn vẽ họa tiết lịch sự tao nhã lên giấy gói, rất giống đóng gói ở đời sau. Hiện thời đã qua Đoan Ngọ, theo đạo lý mà nói, thời tiết dần dần nóng lên. Nhưng nơi này lại cảm thấy từng đợt gió lạnh thấu xương, nhìn mặt trời cũng lớn, nhưng vẫn cảm thấy lạnh. La Y dứt khoát lục vải bông ra chế váy mã diện để mặc. Trên đầu vấn thành búi, cắm một chiếc lược bạc năm đó Trương di nương mang về từ Quý Châu, bên trái bỏ thêm một dây kết hoa làm bằng bạc, thoạt nhìn rất khác biệt.
Trước tiên đi gặp cái gọi là lão nhân “ đức cao vọng trọng”, mỗi người tặng một phần quà. Lại đi liên lạc cảm tình với các tộc trưởng. Miêu tộc không có nhiều tập tục như vậy, nam nữ xen lẫn ở một khu, La Y bị nuôi nhốt nhiều năm, ngược lại thành ra không quen. Cũng may không bao lâu cũng thích ứng được, làm mấy bà vú già luôn luôn kỳ quái đến tận cùng, đây là nói sau.
Lão bà Dương Hưng Thịnh là khuê nữ Hầu gia, gả lại đây đương nhiên gọi là Dương thẩm. Tuổi chừng bốn mươi năm mươi, thoạt nhìn sang sảng hào phóng. Vừa thấy vợ chồng Dung Nghi cười nói: “Chao ôi, cho tới bây giờ chưa thấy qua quan lão gia quan phu nhân còn trẻ như vậy. Thật sự là tuổi trẻ đầy hứa hẹn!” Nói xong một câu này, xếp vợ chồng họ ngồi cùng nhau ở ghế trên.
Địa phương đãi khách của Miêu tộc giống với cái đình mở. Nhà ở của bọn họ cao, có cửa sổ có thể nhìn xem cảnh sắc. Thôn xóm bên cạnh, ruộng bậc thang nơi xa, như thơ như vẽ. La Y không khỏi ngây người.
”Nhũ nhân nhìn cái gì chứ?” Dương thẩm hỏi.
La Y phục hồi tinh thần lại: “Phong cảnh nơi này của các ngươi rất đẹp.”
Dương thẩm nghe không hiểu nhiều tiếng Quan thoại, La Y lại phải giải thích một lần. Làm nhiều lần, La Y lại học được tiếng địa phương từ Dương thẩm. Vốn có tiếng Vĩnh Châu là tiếng mẹ đẻ trụ cột, học tiếng Hán Tuy Ninh cảm giác còn rất giống. Dương thẩm lại nhìn trang phục trên người La Y, liền thích: “Nhũ nhân thật sự là linh phạm!” [*linh: khéo léo; phạm: gương mẫu]
Đám người Dung Nghi hết sức thống khổ, tỷ như hai chữ “Linh phạm”, chẳng đoán được ra nó là chữ gì. Cũng may Dương Hưng Thịnh cũng biết nói tiếng Quan thoại, coi như có thể khơi thông.
Một bữa cơm cả khách và chủ đều vui mừng, người Dương gia đặc biệt cảm khái đối với Dung Nghi nói câu “Các ngươi là hùng nhân...“. Bọn họ hận nhất hai chữ “Miêu tử”, ngươi mới là mèo, cả nhà ngươi đều là mèo! Rõ ràng người ta là gấu! Ấn tượng đầu tiên là tốt rồi, không khí đương nhiên khoan khoái.
(*Hùng nhân: Người gấu, Miêu: mèo ---> người Miêu tộc không thích bị gọi là Miêu tử (mèo con)… @@)
Còn lại mấy nhà bắt chước làm theo, tâm tình chư vị gia chủ tốt lắm. Kỳ thực Huyện lệnh này làm tốt lắm, đại gia tộc nắm giữ địa phương, Huyện lệnh sao, chính là ngồi ở đàng kia chỉ để ý vấn đề tạo phản. Việc nhà sự vật, bọn họ có tộc quy nghiêm cẩn và tập tục xử lý. Tình hình chung tông pháp giỏi hơn quốc pháp, quốc gia thay đổi nhiều năm như vậy cũng chỉ được phong cảnh mặt ngoài. Nội bộ còn không phải do tộc trưởng định đoạt sao?
Quản lý một số danh tộc địa khu như thế nào, Dung Nghi thiếu chút nữa lật nát sự tích về Vương Dương Minh. Xem đến xem đi, cũng chỉ là dạy dân chúng tri thức tương đối hữu dụng. Nhưng vấn đề lại tới nữa, kinh phí lấy ở nơi nào? Thế này phải đi kéo tài trợ hả? Người Miêu tộc có nguyện ý nhận hán hóa hay không? Trước mắt xem ra, chỉ có con trai tộc trưởng Dương gia muốn thi công danh, đã dò xét tiếng gió, muốn cho con học tri thức cùng Dung Nghi.
Nếu nói mở lớp dạy học miễn phí cũng được thôi. Vấn đề là dạy học miễn phí có ích lợi gì? Rất nhiều người cảm thấy không cần thiết phải biết chữ. Bọn họ có kính sợ người đọc sách, có kính có sợ. Thực sự mở lớp, phỏng chừng đại đa số người chạy tới học xem tên họ viết như thế nào rồi cao hứng chạy về nhà. Giống như ở đời sau, nếu ở một tiểu khu mở rộng Anh ngữ, bảo đảm mấy bác gái kia chỉ chạy tới học cái tên địa chỉ gia đình, hoặc thêm vài câu chào bạn, đã lâu không gặp, xong việc! Muốn tẩy não dân chúng, sao mà gian nan?
Lại có, vấn đề thu nhập từ thuế và lao dịch. Dung Nghi là có thể làm được không tham, hắn bị La Y tẩy não, ở loại địa khu cùng khổ này mà vơ vét sạch sẽ, ngươi chán sống đúng không? Không cẩn thận là có khởi nghĩa ngay, mũ cánh chuồn không bảo đảm là chuyện nhỏ, ngộ nhỡ bị loạn quân làm thịt mới không có lời.
Dung Nghi không nghĩ ra, hỏi Phạm tiên sinh. Phạm tiên sinh được giáo dục là chi, hồ, giả, dã, cộng thêm chỉ quản lý khu người Hán. Đây là địa khu dân tộc thiểu số, hắn cũng không nói lên được. Dung Nghi khách sáo trong lòng, không để trên mặt đi ra. Trở về phòng hỏi lão bà vậy.
La Y nghe vậy cũng buồn: “Dương Minh tiên sinh thật sự tự mình giảng bài, nhưng chúng ta không có năng lực kia? Nói Tứ Thư Ngũ Kinh sinh động hoạt bát rất khó khăn.” Đời sau dạy Anh ngữ cũng có cái lão luyện... “Phạm gia thế thúc nói thế nào?”
Dung Nghi bĩu môi một cái: “Đều là vô nghĩa.”
”Cái gì vô nghĩa?”
”Đọc như trong sách giáo khoa, nói ngắn gọn chính là cái gì cũng đừng làm. Mà ta đi ra làm Huyện lệnh, không thể cái gì cũng không làm phải không?”
”Như thế, thiếu làm thiếu, không sai làm không sai.” Trên cái thế giới này không phải tất cả mọi người đều tri ân đồ báo, ngươi rất dễ nói chuyện, người ta liền bắt nạt lên đầu ngươi. Nếu không thế nào nói vùng khỉ ho cò gáy nhiều điêu dân chứ? Làm việc phải ân uy cùng thi hành, lời này người nào cũng biết. Vấn đề là độ nắm chắc thế nào? Đây tuyệt đối là hàm lượng kỹ thuật cao!
”Sao nàng cũng nói như vậy?” Dung Nghi không hài lòng.
”Không phải là kinh thành, từ đâu đến nhiều chuyện như vậy hả? Nơi này đánh lộn đánh lẫn đều ít. Ở kia còn đánh nhau tranh giành nguồn nước dùng binh khí, nơi này... Huynh xem, thổ nhưỡng phì nhiêu nguồn nước phong phú, không có việc còn có thể lên núi đánh món ăn thôn quê. Chỉ có một chút, tất cả đều là ruộng bậc thang, không dễ tưới, huynh có thể đi bàn bạc với mấy vị tộc trưởng, lấy hình thức lao dịch, sửa chữa guồng nước. Lại có, nơi này nước nhiều, có thôn xóm, lại có sông, sửa phòng giã gạo cũng là việc quan trọng.”
”Phòng giã gạo là cái gì?”
La Y nói tới đây liền phiền muộn: “Chính là nghiền gạo từ thóc vứt vỏ ra. Dùng sức người tương đối mất sức mà mất thời gian, dùng sức nước tiện hơn nhiều.”
Dung Nghi cảm thấy việc này có thể làm, bèn nói: “Đây là một đường đi tốt. Chỉ là như vậy gạo được nghiền ra có ăn được không?”
La Y lắc đầu: “Vấn đề chất lượng. Chúng ta thường ăn cơm ngon hơn của họ nhiều, ta đang lo đây. Mới phái bọn họ mua gạo, nấu ra rất thô. Dùng không quen.” Haiz, quả nhiên là từ xa xỉ mà vào tằn tiện thì khó. Dọc theo đường đi bọn họ bổ sung đồ ăn, gạo mì là mình mang, nên không thấy có vấn đề gì. Đến nơi này gạo mì ăn hết rồi, mua được gạo trắng của địa phương. Ngửi rất thơm, cắn vào trong miệng lại không có vẻ ngon tẹo nào. Hướng ma ma nói bọn họ ăn gạo chỉ khá hơn của nhóm nha đầu thôi. Bột mì thì càng dứt khoát không có. Haiz...
Nơi này đại bộ phận người ta ăn gạo lức thật lâu trước đây La Y từng châm chọc. Đây không phải là vấn đề, thời cổ sức sản xuất thấp, có gạo lức ăn đã không tệ rồi. Bởi vậy vấn đề là, gạo lức cũng không đủ ăn, trong mấy tháng mà chỉ được cháo ăn gạo lức. Làm một Huyện lệnh, nếu cai trị mà mọi người đều có cơm ăn, mặc dù không có công, đó cũng là vượt qua được. Dung Nghi con chim non Huyện lệnh này, có thể vượt qua là được rồi!
Vì thế La Y nói: “Chúng ta có thể mở rộng ngô và khoai lang!”
Dung Nghi trợn trắng: “Không phải đã sớm mở rộng rồi sao? Công báo triều đình đã xem rất nhiều lần rồi.”
La Y mới mắt trợn trắng đấy, công báo triều đình cũng có thể tin ư? “Huyng đi hỏi một chút, người ở đây có ăn ngô khoai lang hay không?”
Dung Nghi nghe vậy, hấp ta hấp tấp đi tìm Dương Hưng Thịnh.
Dương Hưng Thịnh một bụng mật vàng, nhưng không hiển trên mặt: “Khí hậu nơi này của chúng ta không hợp, không trồng được. Tiền nhiệm đã trồng rồi.” Mới là lạ! Ngươi vừa đến đã cải cách, một năm không trồng lúa, trong nhà ta có người chết đói thì tính vào ai? Trước kia bọn họ đều cự tuyệt không chấp hành, Huyện lệnh cũng không để bụng vấn đề này, phủi mông coi như xong. Lại nói: “Việc dùng nước giã gạo thì kính xin ngài suy nghĩ.”
Dung Nghi gật đầu, lại học theo cách dạy của Phạm tiên sinh: “Việc này chi bằng mở mục tài khoản mới được.”
Dương Hưng Thịnh cười thầm, lại đây mò tiền? Được, chỉ cần ngươi không quá phận, tất cả mọi người dễ nói thôi, bèn nói: “Mở tài khoản thế nào?”
Dung Nghi nói: “Ta không quen tính sổ, mấy nhà các ngươi mỗi nhà đưa ra một vị thu chi rồi cùng nhau tính. Đây cũng là chuyện quan trọng của đại tộc. Phía bên ta thì tính là lao dịch cho các ngươi. Kỳ thực phí dụng cũng không nhiều, gỗ củi đều có sẵn. Chặt cây mời thợ mộc đều không dùng tiền. Chỉ cần nuôi cơm thôi, những cái này các ngươi phải tính toán, các ngươi quản lí mới phải.”
Dương Hưng Thịnh sửng sốt một chút, tai hoa phải không? Loại phép tính này, căn bản không có chút ưu việt nào! Hắn thì không sao cả, dù sao cũng là chuyện trong tộc, hắn là tộc trưởng vốn phải làm. Hay là vị Cố lão gia này muốn đánh pháo đầu? Mặc kệ nó, có thể tiết kiệm một chút thì một chút, tức thì vội vàng gật đầu đáp ứng.
Dung Nghi mang theo một bụng tiếc nuối trở về, khoai lang không thể trồng...
La Y nghe vậy, bĩu môi: “Nghe bọn hắn nói mò, Hồ Nam làm sao lại không trồng được khoai lang? Hôm nào trồng cho bọn họ xem!”
Dung Nghi lắc đầu: “Chung quy đây là của bọn họ, cũng không thể ép bọn họ được.”
La Y cười nhạo: “Ta có một chiêu, quan tâm bọn họ làm khỉ gió gì, đảm bảo ba năm sau người người nhà nhà trồng khoai lang!”
Dung Nghi nói: “Tổ tông, nàng có chiêu sao không nói, bán cái nút gì chứ? Tướng công của nàng đầu tóc trắng hết ra rồi!”
La Y cười nói: “Gấp cái gì? Đây là mùa hè, trồng cũng không kịp. Hiện thời chúng ta suy nghĩ cây cải dầu trước đi.”
”Cây cải dầu? Không phải đều có sao?”
La Y từ trên bàn học rút ra một quyển《 chiêu duyên nông thư 》: “Vâng, triều đình gần đây ra sách nông. Bọn họ chưa hẳn biết chữ, cũng chưa chắc học được. Chúng ta trước thuê vài mẫu của người ta trước, sai người chú ý cách trồng trên sách kia. Ba năm thời gian có thể tìm được đường thôi. Đến lúc đó sản lượng cao, bọn họ nhất định sẽ học. Huynh không cho học bọn họ còn học trộm đấy. Ngô, khoai lang, ruộng nước, nuôi cá đều làm như vậy. Mặc dù trồng kém cũng không sợ. Chúng ta làm Huyện lệnh lần này, mười năm tám năm, chọn một số nông dân thông minh đi theo chúng ta. Cuối cùng sẽ nghiên cứu ra được thôi. Chúng ta đi trên đất thì mở rộng thêm đất. Đó là một đời không phát tài, ta cũng không sống uổng phí một lần. Không nói lưu danh sử xanh, chung quy trên huyện chí sẽ khen chúng ta vài câu, huynh nói có đúng hay không?”